Mijn naam is Stijn Peters, ik ben 23 jaar oud en ik kom uit Didam (GD). Van jongs af aan ben ik geïnteresseerd in de pluimveesector, met name in de vleeskuikenouderdieren sector. Op dit moment zit ik in mijn afstudeerjaar van de opleiding Varkens- en Pluimveehouderij aan de Aeres Hogeschool in in Dronten. Halverwege dit jaar verwacht ik af te studeren en ga ik beginnen met het versterken van het vleeskuikenouderdieren team van ABZ Diervoeding in de regio Midden en Noord Nederland. Voor het afstuderen ben ik o.a. bezig met het schrijven van mijn afstudeerwerkstuk. Het onderzoek naar het paargedrag bij vleeskuikenouderdieren en de bezetting van hanen in de stal is opgezet in samenwerking met ABZ Diervoeding en Wageningen University & Research (WUR).
Wet- en regelgeving
Met ingang van 1 januari 2019 is het behandelen van de snavels van vleeskuikenouderdieren niet meer toegestaan. Het behandelen van snavels van hanen is tot 2024 uitgesteld. Per 1 september 2021 wordt het verwijderen van een deel van de achterste teen bij hanen in de vleesvermeerdering verboden. Het ingrepenbesluit heeft veel invloed op het dierenwelzijn doordat de snavels, tenen en sporen gemakkelijker tot beschadigingen bij de dieren kunnen leiden. Goed (paar)gedrag is dus t.a.v. het ingrepenbesluit een must om dit in de toekomst te behouden/ te verbeteren. Het is belangrijk om beschadiging, die kan ontstaan bij het paren, te beperken. De juiste bezetting van de hanen in de stal speelt ook een belangrijke rol in het kader van dierenwelzijn en technische resultaten.
Bezetting hanen in de vleeskuikenouderdieren stal
In de geschiedenis van de vleeskuikenouderdieren sector is veel aandacht geweest voor de selectie op groei, voederconversie en borstvlees aanzet bij de nakomelingen van de dieren. Dit had consequenties op de bevruchtingsresultaten van de ouderdieren. Er was dan ook sprake van een negatieve trend in bevruchting en uitkomst van de broedeieren. Dit werd toen deels opgevangen door het percentage hanen t.o.v. de hennen steeds te verhogen tot de gewenste resultaten behaald werden. Dit werkte vooral in het eerste deel van de legperiode, maar bleek voor de tweede helft van de legperiode niet afdoende (leeftijd van >40 weken). Hierdoor werd er vaak gekozen om op dat moment de hanen te selecteren en de bezetting van de hanen door middel van het het bijplaatsen van jonge hanen weer terug te brengen op 7 – 9%.
Echter, het bijplaatsen van hanen kan nadelige gevolgen hebben voor de gezondheid en het welzijn van de dieren. Denk hierbij aan het overbrengen van besmettelijke dierziekten. Ook zorgt het bijplaatsen van hanen voor extra onrust doordat de pikorde opnieuw bepaald moet worden tussen de hanen. Vandaag de dag is het gebruikelijk om bij de aanvang van de productieperiode 9% hanen op te zetten. In de praktijk is al gebleken dat er met een lagere bezetting hanen dezelfde resultaten behaald kunnen worden ten aanzien van bevruchting en uitkomst. Dit wil zeggen dat de optimale bezetting van de hanen met de tijd verandert. Naast bezetting van de hanen speelt het paargedrag van de dieren ook een belangrijke rol.
Paargedrag van vleeskuikenouderdieren
In de praktijk wordt het natuurlijk paargedrag weinig waargenomen. Dit houdt in dat de hanen weinig tot geen baltsgedrag vertonen en dat de hennen weinig hurkgedrag vertonen. Hierdoor verlopen de paringen dikwijls minder vloeiend dan we eigenlijk willen zien. Wanneer er gezorgd kan worden dat het natuurlijke paargedrag meer terug te zien is in de stallen is de verwachting dat de paringen beter verlopen. Hierdoor is de slagingskans van een paring hoger en ontstaat er meer harmonie in de stal tussen de hennen en de hanen. Wanneer dit effect aangetoond kan worden, zonder vermindering van de technische resultaten, verwachten we de hanen bezetting te kunnen verlagen. Hierdoor zullen er minder mislukte en meer geslaagde paringen voor komen. Om in te spelen op verbeterd, natuurlijk paargedrag en harmonie in de stallen is het ook belangrijk dat het management en de huisvesting goed aansluit op de verschillende behoeftes van de dieren op verschillende momenten van de dag.
Innovatief huisvestingsysteem
In 2007 is de ontwikkeling van een innovatief huisvestingsysteem gestart om de bevruchting en ongewenst paargedrag te verbeteren. Dit innovatief huisvestingssysteem moest zo ingericht worden dat er meer harmonie in het koppel kwam en het gedrag van de hennen en hanen beter op elkaar werd afgestemd. Om dit te bereiken moest beter gebruik worden gemaakt van het natuurlijk dagritme van de dieren. Het idee voor het zogenaamde ‘quality time’-concept is door Rick van Emous (Wageningen University & Research) bedacht. De aanleiding voor de ontwikkeling van het innovatieve huisvestingssysteem was de kennis over het verloop van de paringen gedurende de dag. Paringen vinden vooral aan het einde van de dag plaats. Dit is biologisch en fysiologisch gezien het meest gunstige tijdstip van de dag voor kippen om te paren. Verder is uit waarnemingen in praktijkstallen bekend dat de hanen de hennen in de ochtend lastig vallen en dat de hennen daardoor schrik krijgen van de hanen. Uit deze twee aspecten ontstond het idee om de hanen enige uren tijdens de dag gescheiden van de hennen te houden. Op die manier is er op verschillende tijdstippen van de dag sprake van ‘quality time’.
- Scheidingsperiode:
De hennen kunnen in deze periode rustig hun gedrag uitvoeren: ei leggen, voer opnemen, scharrelen en stofbaden, zonder daarbij door de hanen lastig gevallen te worden; - Direct na het mengen:
Door de periode van scheiding zijn de hennen meer genegen om zich te laten paren.
In het ‘quality time’-concept worden de dieren tijdens het voeren gescheiden. Voersystemen nemen voor de dieren een belangrijke plaats in de stal in. Vleeskuikenouderdieren zijn in het begin van de legperiode, doordat de hoeveelheid wordt beperkt, erg gefocust op het voer. Daarnaast worden hennen en hanen al tientallen jaren gescheiden gevoerd met hun eigen voersysteem. Door nu het voer van de hanen iets later te verstrekken dan het voer van de hennen komen de dieren in hun eigen gebied (bij hun voersysteem). Door de stal met een mobiel hekwerk uit te voeren en over het hanenvoer-systeem te laten zakken worden de hennen en hanen op een eenvoudige manier van elkaar gescheiden. Deze ‘quality time’ is een belangrijke basis voor het uitvoeren van deze proef.
Het LAT-concept bij vleeskuikenouderdieren
ABZ Diervoeding heeft in samenwerking met Wageningen University & Research dit onderzoek opgezet om meer te weten te komen over de juiste bezettingsgraad van hanen bij vleeskuikenouderdieren. Hier worden onder andere de effecten van het ‘skip-a-day’ hen/ haan contact onderzocht. De basis hiervan is om uiteindelijk het diergedrag en de harmonie in de stallen te verbeteren. ABZ Diervoeding houdt zich als marktleider binnen de vleeskuikenouderdieren sector actief bezig met innovatie, ontwikkeling en onderzoek. Het onderzoek gaat over de effecten van het LAT-concept waarbij het ‘skip-a-day’ principe van het hen /haan contact toegepast wordt. Dit houdt in dat de hanen in de proefgroep om de dag bij dezelfde groep hennen gelaten worden. Het onderzoek is toegepast in een verandasysteem waarbij de helft van de oorspronkelijke bezetting hanen (6,3%) van twee groepen wordt opgezet. Deze hanen worden na het scheiden met behulp van het ‘quality time’-concept gewisseld van groep hennen door poortjes open of dicht te zetten. Dus de ene dag lopen de hanen bij de ene groep en de andere dag bij de andere groep hennen. Ondanks dat de helft van de oorspronkelijk bezetting hanen wordt opgezet is de bezetting hanen, op het moment dat de hanen bij de hennen lopen, gelijk aan de andere groepen.
Het doel van dit onderzoek is om de effecten van het LAT-concept bij vleeskuikenouderdieren te onderzoeken. De verwachtingen zijn dat binnen het LAT-concept de bevruchtingsresultaten hetzelfde blijven of iets verbeteren. Er is meer rust is bij de hennen en het natuurlijke seksueel gedrag is meer terug te zien. Het aandeel succesvolle paringen verbetert en het verenpakket en de conditie van de huid bij de hennen gedurende de periode is beter.
Wilt u over het LAT-concept bij vleeskuikenouderdieren met ons van gedachten wisselen?
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Stijn Peters, E-mail s.peters@abzdiervoeding.nl. Wij helpen u graag.
Contact opnemen >