In een hypermoderne pluimveestal, in hoge mate geautomatiseerd met perfect gecontroleerd klimaat, houdt de familie Bevelander in Poortvliet op bijzonder efficiënte wijze vleeskuikens. Een staaltje high-tech zoals op nog maar enkele bedrijven in Nederland te zien is.
Vleeskuikenhouders Bram (55) en Corina (56) Bevelander-Feleûs zijn in 1999 gestart op het ouderlijk akkerbouwbedrijf van Bram. Het bedrijf was klein en mogelijkheden om door te groeien waren nihil. Daarom kozen Bram en Corina voor een neventak. Het werden 25.000 vleeskuikens in een traditionele grondstal.
In 2007 is daar, in een aardappelbewaarschuur, het prototype van een patiostal van Vencomatic geplaatst. Die was afkomstig van de proefboerderij in Lelystad en mocht bij wijze van proef voor vijf jaar worden gebruikt. In deze patiostal werden 18-daagsbebroede eieren geplaatst. Drie dagen later kropen de kuikens uit het ei, die na tien à twaalf dagen via een transportband naar de grondstal werden gebracht. Op deze manier konden ze twaalf rondes per jaar halen. Na die vijf jaar moesten ze weer op de traditionele manier eendagskuikens aanvoeren.
Patiosysteem
Omdat uitbreiden in Sint Annaland moeilijk bleek, kochten Bram en Corina, inmiddels in vof met hun zoon Martijn (29), in Poortvliet een stuk grond waar een varkensbedrijf gepland stond dat nooit gekomen is. Daar bouwden ze in 2016 een supermoderne patiostal voor 150.000 vleeskuikens, met een doorontwikkeld patiosysteem van Vencomatic, het X-trecksysteem geïntegreerd in de stal.
De stal bestaat uit twee cellen met elk twee rijen van zes leeflagen boven elkaar. De rijen zijn 2,30 meter breed en 107 meter lang. Alle units worden tegelijk gevuld met eieren. Deze zijn op heartbeat gecontroleerd, dus uitkomst is bijna gegarandeerd. Ze komen via een transportband de stal in, de vleeskuikens kruipen er drie dagen later uit, springen op de leeflaag met warm strooisel, waar ze direct water en voer tot hun beschikking hebben. Na drie dagen gaan de eierschalen via de transportband de stal uit. Omdat de vleeskuikens in zes etages worden gehouden, zijn er per vierkante meter grondoppervlak 2,8 keer zoveel kuikens als in een grondstal.
Met het patiosysteem is er transport van eieren en niet van eendagskuikens. “Dit scheelt voor de kuikens enorm veel stress”, licht Bram toe. “De opstart van de vleeskuikens gaat veel beter, waardoor er veel minder uitval en ziekte is. Het antibioticagebruik is dankzij dit systeem geminimaliseerd, van een dierdagdosering van circa 24 naar vrijwel 0.”
Eenvoudig laden
Zo’n zes weken later worden de vleeskuikens geladen, in vier charges. Met het X-trecksysteem kunnen ze 30% van de vleeskuikens nuchter zetten, ter voorbereiding op de slacht. De andere kuikens krijgen gewoon eten. Via transportbanden komen de af te voeren vleeskuikens in een aparte laadruimte. Er komt geen vangploeg en geen shovel in de stal, dus ook geen stress voor de kuikens. Op deze manier kunnen om de dag vleeskuikens worden geladen zonder dat dat consequenties heeft voor de overige kuikens. Met 30 dagen gaan de eerste vleeskuikens weg, op een gewicht van 1.850 gram, op dag 39 de laatste op 2.700 gram.
Na het laden wordt de mest via een transportsysteem naar de mestplaat gebracht en afgevoerd naar DEP Moerdijk. Omdat de afstand klein is, zijn de kosten laag.
Het patiosysteem is een compact systeem waarin de hele ruimte wordt benut doordat met meer etages wordt gewerkt. De uniformiteit van de dieren is hoog en het laden gaat veel gemakkelijker en sneller. Dat heeft tot gevolg dat de technische resultaten verbeteren. Ze halen met dit systeem zo’n tien kilo meer van een vierkante meter dan in een traditionele stal.
Klimaatzolder
Minstens zo belangrijk als de stal zelf is de ruimte op zolder. Dit is één grote klimaatkamer waar de stallucht geprepareerd wordt. Er staan twee warmtewisselaars die de lucht van buiten opwarmen voordat die op de klimaatzolder met de stallucht vermengd wordt. Vervolgens wordt die geprepareerde lucht, altijd gefilterd, via de zijwanden op diverse hoogten de stal in geblazen. Bram: “Op deze manier is er geen tocht en komt er veel egalere en drogere lucht bij de vleeskuikens. De vleeskuikens in de stal ervaren minder stress en zijn rustiger. Daarnaast scheelt het veel stookkosten.”
Bij hitte kan de luchttemperatuur op de klimaatzolder met nevel 12 graden dalen. Tijdens het uitbroeden van de eieren wordt de lucht met nevel op minimaal 50% rv gebracht. De mogelijkheid tot verneveling biedt ook met het oog op brandveiligheid voordelen.
De meeste processen gaan volledig geautomatiseerd, wat de effectiviteit verhoogt, maar het systeem ook storingsgevoelig maakt. Het is dan ook op-en-top beveiligd, omdat een storing grote gevolgen kan hebben.
Voeding voor vleeskuikens
Sinds een halfjaar komt het kernvoer van ABZ Diervoeding. Het contract met de vorige voerleverancier liep af en bij ABZ Diervoeding werkte inmiddels Hans Wagenaars, met wie ze al sinds de start in 1999 goede contacten hebben. Maar ook de prijs speelde mee. De voederconversie is sindsdien verbeterd en zit nu op 1,50.
Bram licht toe hoe ze dit bereiken: “We hebben goed uitgangsmateriaal. Met de traditionele Ross 308 hebben we de juiste genetische aanleg met groeipotentie. We werken al drie jaar met twee vaste vermeerderingsbedrijven. Dat biedt hygiënische voordelen. Ook kunnen wij het klimaat veel beter sturen dan in een traditionele stal. Daarnaast sturen we gericht in de voersamenstelling.” Zo laat ABZ Diervoeding op dit moment als proef mestmonsters onderzoeken om te kijken wat de grondstofvertering is geweest. Zeker de mate van eiwitvertering is interessant in verband met de ammoniakvorming. Dit om problemen met voetzolen te voorkomen. Onder meer op basis van dit soort onderzoeken bepaalt ABZ Diervoeding de grondstofkeuze met toevoegingen. Er wordt gestuurd in samenstelling en productieproces van het kernvoer, zodat de korrel bijvoorbeeld de juiste hardheid krijgt. Deze transparante manier van werken van ABZ Diervoeding met voer op maat bevalt de familie Beverlander uitstekend.
Ontwikkelingen
In de stal in Sint Annaland is vorig jaar het doorontwikkelde, oplierbare X-trecksysteem voor grondstallen geïnstalleerd, met veel betere resultaten. De uitval is sindsdien van 5% naar onder de 2% gedaald. In Poortvliet hebben ze de vergunning om nog uit te breiden naar 300.000 dieren. Binnen nu en 5 jaar hopen ze daar een tweede stal te realiseren.
Videobeelden bij pluimveebedrijf Bitterhoek
Onderstaand een foto-overzicht van de bedrijfsreportage bij Bevelander:
