Zeugenhouder Van Ginkel gooit het roer helemaal om

Met een volledige vervanging (depop-repop) van zijn 850 zeugen, een nieuwe start met SPF-gelten (Specific Pathogen Free) en een overdruksysteem in de stallen hoopt Arie van Ginkel zijn productie te verhogen en ziekten definitief buiten de deur te houden.

De depop-repop is inmiddels gestart. Geleidelijk wordt het bedrijf leeggedraaid (depop) en half juni verwacht de 35-jarige Arie van Ginkel zijn eerste SPF-gelten (repop). Aanleiding voor deze rigoureuze stappen waren de aanhoudende problemen met vooral APP en PRRS en de hoge dierenartskosten vanwege de vele entingen.

Deze rigoureuze stappen vereisen ondernemerschap. Dat zat er bij Arie al jong in: op z’n 19e huurde hij, net klaar met de MAS, zijn eerste zeugenstal met 180 zeugen. Vier jaar later stapte hij bij zijn vader in de maatschap. Op het bedrijf waren toen 200 zeugen en 40 melkkoeien. In 2007 is het aantal zeugen uitgebreid naar 700 en in 2010 is de melkveetak afgestoten. In 2015 volgde opnieuw een uitbreiding naar 850 zeugen. Het werk in de stallen doet Arie samen met 2 medewerkers (1,5 FTE). Zijn vrouw Bertine (36) doet de financiële administratie, naast haar baan in de thuiszorg en de zorg voor hun vier kinderen (tussen 5 en 11 jaar oud). In 2017 nam Arie het bedrijf over.

Het bedrijf was hoogproductief; hij speende 35,2 biggen per zeug per jaar. Waarom dan toch zo’n rigoureuze overstap? Arie: “Twee jaar terug hadden we fors last van APP. Mijn handelaar gaf de suggestie de zeugenstapel in z’n geheel op te ruimen en opnieuw te beginnen. Mijn eerste reactie was: je bent helemaal gek! Maar dan denk je er eens langer over na, ga je een afweging maken van de kosten en de meeropbrengsten en zet je de plussen en de minnen op een rijtje. Toen ben ik tot de conclusie gekomen om het te gaan doen.”

Investeringen

Overstappen op SPF kost veel geld; je moet aan strikte randvoorwaarden voldoen wil de investering nut hebben. Ziektes móéten buiten de deur blijven. Daarom komt er voor het hele bedrijf maar één ingang met hygiënesluis en worden alle stallen met elkaar verbonden, zodat je binnendoor overal kunt komen. De stallen komen permanent op overdruk. Het bestaande ventilatiesysteem met AQC-kleppen blijft zitten. Die kleppen bepalen hoeveel lucht de stal uitgaat voor ventilatie. Daarnaast komen er op drie plaatsen overdrukventilatoren die de stallen permanent op overdruk houden. Een filtersysteem zuivert de binnenkomende lucht van ziektekiemen. Daar waar de biggen worden geladen, komt een dubbele deur. “De ventilator blaast vanuit het filterpakket op de afleverruimte. Dan is het biggen erin, staldeuren dicht, buitenluik los, biggen eruit, buitenluik dicht en binnendeuren los”, legt Arie uit. “Zo kan er nooit buitenlucht naar binnen komen. Dat is een heel belangrijk punt!”

Hygiëne

Iedereen die straks de stal binnengaat, moet in de hygiënesluis een zeer strikt hygiëneprotocol volgen. Attributen die de stal in moeten, zoals een telefoon, een broodtrommel of gereedschappen, worden vanuit de hygiënesluis in een UV-kast geplaatst en volgens een vast programma ontsmet. De UV-kast heeft een uitgang in de kantine. Erfbetreders komen alleen nog maar op maandag op het bedrijf in de verwachting dat ze dan minstens 48 uur geen andere varkens hebben gezien. Naast de hygiënesluis komt een ruimte, een zogenaamde downkast, waar diverse producten gedurende minimaal twee weken in quarantaine staan, zodat ze schoon de stal binnenkomen.

Voorheen kocht Arie gelten aan op 150 dagen, maar straks gaat hij met rotatiekruising eigen gelten opfokken. Met al deze maatregelen wordt zo veel mogelijk risico van besmetting uitgesloten.

Verwachtingen

De rigoureuze overstap brengt flinke kosten met zich mee door investeringen in techniek, verbouwingskosten, aanschaf van nieuwe (dure) zeugen en enige tijd leegstand. Arie: “Daar staat tegenover dat ik verwacht een meeropbrengst per big te kunnen realiseren, want ik ga ook technisch beter draaien, minder uitval krijgen en minder antibiotica gebruiken. Als ik daarmee reken, heb ik deze stap in vier jaar terugverdiend. Als ik de leegstand erbij reken, duurt het een jaar langer. SPF is voor mij meer dan vrij zijn van maar één ziekte. Ik streef ernaar om vrij te blijven van APP, Mycoplasma en PRRS.

”Het is nog even afwachten wat de hoge gezondheidsstatus van de SPF-zeugen verandert in de voeding. Nu is de samenstelling vooral gebaseerd op zetmeel, maar daar moet straks opnieuw naar gekeken worden. Er komt immers een zeug die minder ziektestress heeft en daardoor de energie uit het voer efficiënter benut. Daarover heeft Arie sinds twee jaar nauw contact met de varkensspecialist en de nutritionisten van ABZ Diervoeding. “Indertijd heb ik met een nutritionist een voersamenstelling opgesteld en bij diverse voerleveranciers laten maken. ABZ Diervoeding kwam als beste uit de bus en de samenwerking bevalt nog steeds goed. We streven jaarrond naar een constante voersamenstelling, met als gevolg een stabieler beeld in de stal.”

Groei?

Arie voelt geen ambitie om veel groter te worden. “Personeel zal het werk in de kraamstal nooit precies op mijn manier doen. Dat stukje wil ik dus zelf blijven doen. Als je veel groter wordt, moet je dat werk overlaten aan een ander en dat wil ik niet. Overstappen op SPF na depop-repop is rigoureus, maar dan heb je alles wel op orde. Je doet er nu alles aan om vrij te blijven van ziektes, al heb je die zekerheid natuurlijk nooit voor 100%.”