Salmonellose Typhimurium wordt veroorzaakt door een infectie met salmonellabacteriën. Deskundigen schatten in dat circa 50 procent van de bedrijven besmet zijn: vaak zonder zichtbare problemen.

Omdat Salmonella een zoönose is, is dit een risico voor de mens. Om die reden wordt in toenemende mate aandacht besteed aan preventie van besmettingen van vlees met de salmonellabacterie. Slachterijen zijn inmiddels verplicht om risico-bedrijven te monitoren en vervolgens strak te begeleiden. Exportbelangen spelen hierbij ook een grote rol, denk bijvoorbeeld aan de belangen van export naar Rusland.

Verschijnselen

Salmonella is vaak subklinisch aanwezig; het dier is besmet, maar vertoont geen verschijnselen. Als er wel sprake is van een acute uitbraak zijn dieren lusteloos, hebben ze hoge koorts en zeer dunne diarree. Vaak is de uitval verhoogd.

Hoe worden dieren besmet?

Omdat de salmonellabacterie – waar er zeer veel soorten van zijn – een darmbewoner is, is contact via besmette mest de meest risicovolle overdrachtsfactor. Besmette mest kan verspreid worden door diercontact, door mest welke op allerlei manieren verplaatst wordt zoals via wagens, maar ook met name via ongedierte. Drinkwater van matige hygiënische kwaliteit (vervuild met organisch materiaal)  is ook een bron van besmetting.

De kans dat salmonella via voer verspreid wordt, is zeer gering. Deze bacterie is niet bestand tegen de hogere temperaturen in de korrel die ontstaan bij persen. Bij meelvoedering – dus niet gepelleteerd – is het risico groter.

Wat is de schade?

Door uitval, slechtere voederconversie, groeivertraging en medicijngebruik ontstaat economische schade. Dit is vooral het geval als er duidelijk salmonella-klachten zijn. Bij subklinische Salmonella is er relatief weinig financiële schade. In toenemende mate gaan slachterijen ook controleren op de status van hun leveranciers van slachtvarkens in combinatie met een op termijn waarschijnlijke korting op de opbrengst. Naast deze schade-oorzaken is er natuurlijk sprake van imago-schade voor de sector in het algemeen.

Hoe kunnen we besmettingen voorkomen?

Kern van de aanpak: hygiëne in alle vormen. Hygiëne van stallen, reiniging en ontsmetting, nadrogen van afdelingen, biosecurity (mengen en overdracht tussen dieren beperken) en hygiëne in drinkwaterkwaliteit (een belangrijke route om de infectiedruk te verlagen is het aanzuren van drinkwater). Aanzuren van voer is een optie, maar meestal niet de meest effectieve en ook niet de goedkoopste.

Meer algemeen: stressfactoren voorkomen. Stress in de stal voorkomen door de omstandigheden te optimaliseren, beperkt de kans op uitbraken. Stress ontstaat bijvoorbeeld door te hoge bezetting, ziektedruk van andere ziektes of meeliften met andere ziektes zoals PIA of brachyspira-infecties. Tenslotte is het van belang dat u het terrein rondom de stallen zorgvuldig schoonhoudt en dat u alleen schone en ontsmette auto’s accepteert op uw terrein. Maar dat spreekt voor zich.

Hoe worden scores van bedrijven vastgesteld?

Een score wordt bepaald aan de hand van de Optical Denisty, de OD waarde. Per periode krijgt een bedrijf een score. Scores kunnen als volgt worden gelezen:

De categorie-indeling of status van een bedrijf wordt vastgesteld op basis van de ontwikkeling van de score (1,2 of 3) in de tijd. Van drie periodes worden de scores opgeteld, en vervolgens geldt de volgende categorie-indeling:

Wat te doen bij een uitbraak of te hoge waarden?

• Bij relatief lage waarden, bijvoorbeeld score 1 of incidenteel 2; niets doen.
• Bij hogere waarden of uitbraken: maak een plan van aanpak. Laat u adviseren door een gerenommeerd bedrijf met expertise op het gebied van salmonella-bestrijding. Belangrijke onderdelen zijn in ieder geval:
  • Hygiëneprotocol; schoon werken, neem alles rondom reinigen en desinfecteren door met een deskundige (dierenarts, voorlichter).
  • Beperk menging van groepen dieren.
  • Aanzuren drinkwater (mierenzuur, melkzuur) en eventueel voer.
  • Medicineren; in overleg met uw dierenarts na een gevoeligheidsbepaling of uitslagen van kweek of sectie.
  • Isoleer de uitbraak op uw bedrijf: aparte kleding, schoeisel en laarzenborstel.
  • Strikt all in all out per afdeling.
  • Na reiniging en ontsmetting een afdeling echt goed droog laten worden.
  • Vleesvarkens nuchter afleveren!

Heeft u vragen of opmerkingen? Neem dan contact op met uw specialist varkenshouderij.