Om varkens met lange staarten te kunnen houden is het nóg belangrijker om onrust en agressief gedrag te voorkomen. De drempel om te gaan staartbijten kan al snel worden bereikt als er te veel chronische en/ of acute risicofactoren zijn op een bedrijf, zie figuur. De varkensspecialisten van ABZ Diervoeding delen hier hun 5 belangrijkste praktijktips met u.
1. Investeer in darmgezondheid
Bij ABZ Diervoeding vinden we dat voer en water de belangrijkste basis vormen voor gezonde dieren. Veel problemen komen van binnenuit. Allereerst moeten grondstoffen en voedingstoffen, zoals aminozuren, mineralen en energie, constant én precies genoeg zijn: te weinig of te veel kan tot stress en onrust leiden. En, wanneer de maag en darmen niet op orde zijn, neemt de kans op onrust en oor- en staartbijten toe. Zo is er een duidelijk verband aangetoond tussen diarree en oornecrose bij biggen.
De Dynamo voeders van ABZ zijn speciaal afgestemd op de behoefte van uw dieren. Zo bevatten ze fijn gemalen eiwit, zuren, apart gewalste granen en en FiberFit®. Daarmee ondersteunen ze een gebalanceerde vertering bij biggen. Ze helpen zo het risico op dunne mest en daarmee ook op oor- en staartbijten te verkleinen, zeker in geval van lange staarten.
De innovatieve Krusli voor speenbiggen combineert een rustige, stabiele vertering van meelvoer met goede loopeigenschappen van een korrel in de silo en voersystemen. In de praktijk blijkt dat Krusli kan helpen om mestconsistentie te verbeteren en zo de risico’s op oor- en staartbijten te verkleinen.
Tip: Controleer de voercurves: krijgen alle dieren het goede voer en de juiste hoeveelheid op het juiste moment?
2. Leer de biggen vreten
Wanneer biggen voldoende biest opnemen en daarna goed melk drinken en goed aan het vreten gaan, is de kans dat ze gaan vechten of bijten kleiner. Het leren vreten, begint al voor het spenen: hoe meer vast voer de biggen in de kraamstal opnemen, hoe beter. Daarbij is moeder hun grote voorbeeld.
ABZ Biggenmuesli blijkt in de praktijk ideaal te zijn om biggen in de kraamstal al nieuwsgierig te maken naar voer. Je ziet ze vaker met hun snuit in de voerbakjes en ze zijn minder met elkaar bezig. Zo stimuleert Biggenmuesli méér biggen om voor het spenen vast voer op te nemen en ze te leren verteren.
Met de ABZ Smaakmaker® maken we van actuele kennis gebruik door precies dezelfde smaakstoffen toe te passen in het lactovoer als in het speenvoer. Daardoor ruiken gespeende biggen in hun nieuwe omgeving tóch de vertrouwde geur van hun moeder en ervaren ze minder stress. Ze beginnen daardoor makkelijker met vreten en zijn minder geneigd tot staartbijten, oorbijten of ander agressief of beschadigend gedrag.
3. Onderneem snel actie bij bijterij
Een snelle signalering van bijtgedrag is van cruciaal belang, zo blijkt uit onderzoek. Een uitbraak van staartbijten is niet altijd te voorkomen, maar vereist wel snel ingrijpen. Alleen op die manier is de uitbraak binnen enkele dagen nog te stoppen. De eerste tekenen van problemen zijn: veel schreeuwen, bijtpuntjes en krassen, vers bloed en bij lange staarten: snel schudden/ kwispelen van de staart, staart tussen de achterpoten geklemd en een nat uiteinde van de staart(pluim). Bijters en slachtoffers kunnen beter tijdelijk apart worden gezet en er moet meer afleidingsmateriaal komen.
4. Zorg voor voldoende vreetplekken
Varkens zijn sociale dieren die het liefst ongestoord eten in gezelschap van andere dieren. Honger, competitie en angst kunnen chronische stress veroorzaken. En, stress leidt meestal tot onrust en bijterij. Enkele feiten op een rij:
Voer:
- De optimale vreetbreedte is: schouderbreedte +10%, oftewel 19 cm voor biggen van 23 kg tot 35 cm voor vleesvarkens.
- Een gespeende big vreet 3 à 4 gram per minuut. Dat houdt in dat een individuele big al bijna een uur moet kunnen vreten om voldoende voer binnen te krijgen. Een voerbak is niet continu bezet omdat biggen op vaste moment vreten, dit graag samen doen en ook nog minimaal 6 uur per dag slapen. Op de gewenste eetmomenten is het dus druk en geldt: hoe meer vreetplekken hoe beter.
- Gespeende biggen: 1 eetplaats per 5 biggen.
- Vleesvarkens: 1 eetplaat per 8 varkens.
- Het is belangrijk om over de volle breedte van de trog voer te hebben en niet alleen bij de middelste vreetplakken. 15% van de varkens leert nooit de klepel bedienen en moeten mee-eten met de anderen.
- Voerbakken moeten kort bij elkaar staan, hooguit een halve meter uit elkaar. Varkens hebben namelijk een voorkeursbak en willen gezamenlijk eten uit diezelfde bak.
- Om bijterij en agressie te verminderen, zeker bij lange staarten, heeft het de voorkeur om onbeperkt te voeren.
Water:
- Drinkwater is net zo belangrijk als voer. Verstrek bij voorkeur water op een natuurlijke manier, dus niet (alleen) uit de nippel, maar uit drinkbakjes, waar ze met 2 of 3 tegelijk kunnen drinken (of slurpen).
- Water en voer zouden los van elkaar verstrekt moeten worden, dat is de voorkeur van varkens. Als ze eerst de buik vol met water moeten drinken, krijgen ze niet de voedingsstoffen binnen die ze nodig hebben en dus geen verzadigd gevoel.
- Zorg voor een goede beschikbaarheid van drinkwater:
- Gespeende biggen: 1 drinkplaats voor maximaal 10 biggen, minimaal 2 bakjes per hok. Nippelopbrengst minimaal 500 – 700 ml per minuut.
- Vleesvarkens: 1 drinkplaats voor maximaal 10 varkens, nippelopbrengst minimaal 800 ml per minuut.
5. Kies het juiste afleidingsmateriaal bij bijterij
Afleidingsmateriaal is van grote invloed op het voorkomen van bijtgedrag. Varkens zijn van nature nieuwsgierig en gaan graag op onderzoek uit. Het verstrekken van stro, zeker als het op de vloer wordt verstrekt, blijkt stukken effectiever dan rubber speelgoed en al helemaal beter dan een metalen ketting.
Waarom werkt dit zo goed?
Stro is eetbaar, varkens kunnen er tegelijk mee bezig zijn en het heeft daarnaast een positief effect op de darmgezondheid. Af en toe krijgen ze zelfs een kleine beloning: een graankorrel.
Voermaatregelen en aandacht zinvol bij lange staarten
ABZ Diervoeding doet regelmatig praktijkonderzoek om meer ervaring op te doen met het houden van varkens met lange staarten. Bovenstaande tips zijn voortgekomen uit de kennis en kunde van onze varkensspecialisten, de samenwerking met onderzoeksinstituten en eigen onderzoek bij onze klanten.
Zo bleek dat voermaatregelen wel degelijk zinvol kunnen zijn in geval van bijtgedrag bij varkens met lange staarten. Dat ontdekte Emiel van de Pol, derdejaars student aan de HAS Hogeschool in Den Bosch, op een praktijkbedrijf met 1 ster Beter Leven. Om meer inzicht te krijgen in het bijtgedrag van varkens met lange staarten, verdeelde hij tomen in verschillende proefgroepen. De ene helft met lange staarten en de andere helft met gecoupeerde staarten. Emiel: ‘Daarnaast hebben we het effect van verschillende voermaatregelen, zoals het verstrekken van ABZ Biggenmuesli in de kraamstal en Anti-Stress-Mix (AS-Mix) na het spenen in kaart gebracht.’
Na het spenen zagen we wat beschadigingen optreden bij biggen met lange staarten. Maar, ze ontwikkelden minder schade aan hun staarten als ze in de kraamstal Biggenmuesli en na het spenen AS-Mix in het voer hadden gehad, zie grafiek.
Emiel: ‘Ook niet onbelangrijk: door hokken goed te observeren konden bijters er direct uit gehaald worden. We zagen dat de schade aan staarten daardoor weer minder werd en de rust terug keerde.’ Dat bevestigt dat aandacht en snel ingrijpen kunnen helpen om grote(re) problemen te voorkomen.
Neem contact op met een van onze varkensspecialisten voor meer informatie over deze praktijkproef en adviezen voor uw bedrijf.
Verwante artikelen
Als u dit onderwerp interessant vindt, wilt u wellicht de volgende artikelen ook lezen:
- Lees meer over de relatie tussen darmgezondheid en staart- en oorbijten. Klik hier >
- Bekijk het artikel ‘AS-Mix® voor meer rust in de stal bij bijterij en onrust‘. Klik hier >
- Lees meer over hoe ABZ oude oogst granen inzet voor een gezonde biggenopfok. Klik hier >
- Bekijk het artikel ‘Afleidingsmateriaal voor varkens‘. Klik hier >