Deze keer gaat de reportage over een bijzonder bedrijf: de varkensafdeling van Schothorst Feed Research (SFR) in Lelystad, in de volksmond nog vaak ‘De Schothorst’ genoemd. Het is een onafhankelijke onderzoeksinstelling met een rijke schat aan kennis en ervaring op het gebied van veevoeders en alles wat daarmee te maken heeft. Bijvoorbeeld verteringsfysiologie, relatie voeding en darmgezondheid, voederwaarderingssystemen en nutritionele behoeften van hoogproductieve dieren. Wereldwijd weten organisaties SFR te vinden, hetzij voor een onderzoeksvraag, hetzij voor een beroep op hun expertise.
Schothorst Feed Research deed in het verleden alleen onderzoek in opdracht van de coöperaties, maar inmiddels maken bijna alle mengvoederfabrieken gebruik van de expertise van het onderzoeksinstituut, en daarnaast ook nog bijvoorbeeld farmaceutische bedrijven, fokbedrijven en toeleveranciers van producten als additieven. Het basispakket van SFR omvat vooral onderzoek naar de voederwaarde van grondstoffen aan de hand van verteringsonderzoek en dit wordt gekoppeld aan de normering voor hoogproductieve dieren. De samenstelling van grondstoffen verandert in de loop van de jaren door bijvoorbeeld wijzigingen in de bemesting. De basisinformatie vanuit deze onderzoeken gaan naar alle aangesloten mengvoederfabrieken. Iedere organisatie, waar ook ter wereld, kan een onderzoeksvraag neerleggen bij SFR. Wanneer meer specialistische kennis nodig is, kan SFR terugvallen op een breed nationaal en internationaal netwerk van universiteiten en kennisinstituten.
Onderzoeken
Schothorst Feed Research is in 1934 ontstaan in de Achterhoek uit een samenwerking tussen landbouworganisaties en een aantal coöperaties. Na vier jaar verhuisde het bedrijf naar een proefboerderij op landgoed ‘De Schothorst’ bij Amersfoort en nog eens dertig jaar later kwam het naar de huidige locatie bij Lelystad.
In 2010 is er bij SFR een vernieuwingsslag en een flinke uitbreiding in gang gezet. Begonnen is met de pluimveetak en de rundveesectie, en in 2012 is de verbouwing voor de varkensafdeling afgerond. In dat jaar is SFR ook een verregaande samenwerking aangegaan met Topigs Norsvin, waarvoor het veel fokkerijonderzoek doet in relatie tot voeding. Sindsdien komt al het fokmateriaal van SPF-bedrijven van Topigs Norsvin. SFR heeft plaats voor 390 fokzeugen en 3.000 vleesvarkens. Op jaarbasis worden 3.000 biggen verkocht. Het bedrijf is dan ook niet helemaal gesloten. Bertus Meinten, bedrijfsleider afdeling varkens, licht de werkzaamheden toe: ‘We doen allerlei onderzoek, zowel met zeugen als met biggen en vleesvarkens. Slechts een gedeelte van de dieren wordt gebruikt voor onderzoek. Niet alle dieren zijn geschikt om in de proeven op te nemen. Omdat we uniforme groepen moeten hebben, nemen we het ondereind en de top niet mee. Daarmee zorgen we voor een goede mix van de middenmoot met weinig variatie in de groep en we sluiten het toomeffect uit. Op dit moment lopen er onder andere diverse registratieproeven. Voordat een middel aan het voer mag worden toegevoegd, moet het eerst worden geregistreerd. Daarvoor moet de betreffende leverancier bewijzen dat het niet schadelijk is. Het onderzoek daarvoor voeren wij in opdracht van die leverancier uit. Dat mag niet zomaar op alle bedrijven; wij hebben daarvoor wél toestemming.’
Eén van de specialisaties van SFR is verteringsonderzoek. ‘Dat is ons paradepaardje’, vertelt Meinten. ‘Hierin wordt aan de hand van mestanalyses de voederwaardering van de diverse grondstoffen bepaald. Dit doen wij voor varkens, rundvee en pluimvee.’
Voor de analyses heeft SFR een eigen gecertificeerd laboratorium waar negen mensen werken. Er zijn ook laboratoriumstallen voor pluimvee en varkens aanwezig op het terrein. Daar wordt onder laboratoriumomstandigheden onderzoek gedaan aan individueel gehuisveste dieren. Hier vindt onder andere verteringsonderzoek en onderzoek om darmgezondheid te verbeteren plaats.
Hoofdrol voor ABZ Diervoeding
Sinds de begintijd van SFR komt het standaardvoer voor alle dieren van (fusievoorlopers van) ABZ Diervoeding. Van oudsher beschikt ABZ Diervoeding namelijk over een proeffabriek in Leusden, waar met grote nauwkeurigheid kleine hoeveelheden proefvoeders kunnen worden gemaakt. Dit is vanwege de kleine aantallen dieren onontbeerlijk voor de proeven. Een mooi voorbeeld van wat onderzoek bij SFR kan betekenen voor de praktijk, is het nieuwe assortiment Dynamo speen- en biggenvoer van ABZ Diervoeding. Daarvan zijn vier lijnen ontwikkeld, voor elk type big een lijn die is aangepast aan de hoogte van de voeropname en de status van diergezondheid. ‘De ideeën voor deze vier lijnen zijn indertijd bij de onderzoeken op Schothorst Feed Research ontstaan en uitgetest, en vervolgens in de praktijk toegepast’, licht Meinten toe. “Dit voer is sterk gericht op de darmgezondheid. We gebruiken nu bijvoorbeeld standaard Speen Puur bij de gespeende biggen en zijn er prima over te spreken. Dankzij toegevoegd ruw celstof in de vorm van FiberFit, hebben we duidelijk minder last van diarree door E. coli en Clostridium en daardoor een gezondere big. Zeker rond het spenen is een goede darmgezondheid heel belangrijk. Dit komt de kwaliteit van de biggen ten goede met betere resultaten in de vleesvarkensstal.’
SFR probeert met de technische resultaten mee te doen met de top 25 van Nederland en dat lukt goed, ondanks de proefomstandigheden. Zo is het aantal gespeende biggen 29,8 per zeug per jaar en de groei bij de vleesvarkens 900 gram per dag met een voederconversie van 2,43. De vleesvarkens worden standaard afgeleverd aan Vion op 92 à 93 kg geslacht gewicht. In uitzonderlijke proeven, bijvoorbeeld wanneer ook materiaal na de slacht moet worden onderzocht, gaan de dieren naar een kleine slachterij. Toekomst SFR is op nationaal niveau een zeer grote speler op de onderzoekmarkt voor veevoeders. Internationaal gezien heeft het qua onderzoek te maken met acht procent van de totale wereldomzet van veevoeders. ‘Voor de toekomst hopen we ons marktaandeel vast te houden en zo mogelijk verder uit te bouwen, in het bijzonder over de landsgrenzen. We opereren nu al internationaal, maar er is met name in Azië uitbreiding mogelijk. Wij hopen ons werk nog lang samen met de proeffabriek in Leusden te mogen uitvoeren. Wij hebben onderzoekers met veel kennis en ABZ Diervoeding staat heel dicht bij de praktijk; een vruchtbare combinatie. Onze relatie is open en transparant; we hebben voor elkaar geen geheimen, gaan met elkaar in gesprek en koppelen onze expertise. Zo proberen we elkaar te versterken. Wat dat betreft hangt ABZ bij ons aan de eerste speen’, besluit Meinten.
Advies & informatie
Wilt u meer informatie over de varkensvoeders van ABZ Diervoeding? Neem dan contact op met één van onze varkensspecialisten.