Na een stalbrand ruim twee jaar geleden besloten Rudi en Hetty Krüs-Giesen uit Didam al snel tot een doorstart van hun vleesvarkensbedrijf. Daarbij speelde mee dat hun zoon Niels, toen 15, direct aangaf om door te willen gaan. Nu staat er een nieuwe, flexibele stal waarmee ze zelfs biologisch kunnen boeren, met een bijzondere voer- en strooi-installatie.
Bij de verwoestende brand kwamen 2.500 varkens om. De impact hiervan was groot en werpt nog steeds een schaduw over het bedrijf. “Ik ben heel blij met de nieuwe stal”, stelt Rudi. “Maar als ik alles op een rij zet, dan is het me niet waard geweest. Alle ellende die we ervan gehad hebben… Als ik kon, draaide ik het vandaag nog terug!”
Het roer om
De brand vaagde een groot deel van het bedrijf weg. De nieuwe stal moest vanaf de basis worden opgebouwd. Dat opende de weg om het helemaal anders te gaan doen. Rudi (52) en Hetty (46) kozen daarom voor varkens in het stro en een geheel ander kelderplan.
Bij elke beslissing staat sindsdien brandveiligheid voorop. Daarom zijn er niet één maar twee nieuwe stallen van elk 101×15 meter gebouwd met 5 meter tussenruimte.
In beide gebouwen staat de luchtwasser in het midden met aan weerszijden een brandmuur. Zo ontstaan vier afzonderlijke, brandveilige compartimenten. De hokafscheidingen zijn van beton en er is veel minder kunststof gebruikt. De stal is flexibel gebouwd: met geringe aanpassingen kan een uitloop worden gerealiseerd zodra de markt meer ruimte biedt voor Beter Leven 2 sterren of wellicht biologisch varkensvlees.
De stal kreeg flinke raampartijen, zodat er veel daglicht binnenkomt en de varkens een natuurlijk dag- en nachtritme krijgen. De ledverlichting is vrijhangend en in de afdelingen ontbreken lichtschakelaars en stopcontacten, dus minder kans op kortsluiting door corrosie. De verlichting wordt per compartiment bediend vanuit de hygiënesluis.
Strodouche
De nieuwe stal biedt plaats aan 2.880 varkens. In een oude stal, die bij de brand gespaard bleef, liggen nog zo’n 625 varkens. Afgelopen januari kwamen de eerste varkens in de nieuwe stal en in mei zat het bedrijf weer vol.
Het bedrijf heeft een Beter Leven keurmerk met 1 ster. Hiervoor hebben ze 400 varkensplaatsen ingeleverd. Rudi: “Eigenlijk zitten we tussen 1 en 2 sterren in omdat we de varkens op stro houden in grote leefgroepen van 60 stuks op 60 m². Dit benadert de natuurlijke groepsgrootte en biedt de varkens veel leefruimte.”
Heel bijzonder is de ‘strodouche’ die de varkens in het liggedeelte krijgen. Via een computergestuurd persluchtsysteem wordt zes keer per dag gehakseld stro in de hokken gestrooid. Rudi heeft het systeem in Denemarken in de praktijk bekeken. “Zo krijgen de dieren keer op keer afleiding en worden ze geactiveerd om voer te zoeken. Verder zorgt stro voor vochtopname en dat is ook belangrijk voor de mest.” Tonnen en touw zorgen voor extra afleiding.
Het blaassysteem voor het stro wordt ook gebruikt voor toediening van het voer. “Het is een duur systeem, alles is RVS. Maar omdat ik het voor voer én stro gebruik, is het ideaal. Het is absoluut een verbetering en een aanrader!”, zegt Rudi enthousiast. “De blower die het voer en stro naar de stal blaast zit in de voerkeuken. Er zitten in de stal geen elektromotoren en geen draaiende delen, dus de kans op brand is klein. We zijn de eerste in Nederland met dit systeem en de fabrikant TEWE Elektronic komt regelmatig met klanten hier kijken.”
De varkens krijgen via een CDI 15% CCM van eigen teelt, aangevuld met mengvoer. ABZ Diervoeding levert de kruimel, afgestemd op de samenstelling van de CCM.
Voor een gemakkelijke controle voert Rudi gepofte erwten langs het gangpad. Zo kan hij rustig het hok in om de voerbakken te controleren en te beoordelen of de liggende varkens gewoon lui zijn of iets mankeren.
Composttoren
60% van de vloer is dicht, de roostervloer (40%) ligt iets hoger. Onder de roosters schuift een mestschuif vier keer per dag de mest weg en worden de dunne en dikke fractie gescheiden. Dat geeft een forse verbetering van het stalklimaat met veel minder ammoniak, is Rudi’s ervaring. De dunne mest wordt op eigen maïsland (circa 20 ha) gebracht, de vaste mest gaat nu nog naar akkerbouwers in Groningen. Het is de bedoeling dat er een composttoren komt, maar het wachten is nog op de vergunning. In de toren composteert de mest in twee weken tijd tot een mooi product. Hiernaar is in het buitenland, vooral in de wijnbouw, veel vraag. De afzet is daarom gegarandeerd en kostenvrij. Het droge stofgehalte stijgt van 25% naar 85% en van het volume blijft nog slechts 10% over. “Ik kwam het systeem tegen op EuroTier in Hannover”, licht Rudi toe. “Het is een Japanse uitvinding; er zouden er daar 3.000 staan. De dikke mest van ons bedrijf past perfect bij zo’n systeem, omdat er al veel stro in zit.”
De warmte uit de toren zal met een warmtewisselaar worden teruggewonnen en zal voldoende zijn om het woonhuis te verwarmen. Samen met de zonnepanelen op de stal (250 kWpiek waarvan een derde voor eigen gebruik) draagt de composttoren bij aan een energieneutraal bedrijf.
Binding met burgers
Openheid, informeren, laten zien wat je doet en hoe je het doet, daar is de familie Krüs een sterke voorstander van. In de nieuwe stal kwam daarom een prachtige zichtruimte. Ook zijn ze van plan om een vleesautomaat te plaatsen om bezoekers te verleiden ook nog wat vlees te kopen. Barbecuepakketjes, verse worst, droge metworst en dat soort producten. Ze zien dat bij een collega-varkenshouder in Brabant de vleesautomaten, zeker in coronatijd, gretig aftrek vinden. “Vooral met barbecueproducten kun je de vierkantsverwaarding goed rondkrijgen”, voorziet Rudi.
Wennen
Helaas was de nieuwe start niet denderend. “We hebben de piekprijs helemaal gemist, moesten dure biggen opleggen en vanaf dat moment is de vleesprijs alleen maar gekelderd”, betreurt Hetty.
Nog steeds voelen Rudi en Hetty alsof ze geleefd worden. Er was heel veel om aan te wennen: een nieuwe stal met andere ventilatie, een nieuw voersysteem, besturingssysteem, software… Hetty: “Alles is nieuw hè! Je kunt niks op de automatische piloot doen. Dat kost ontzettend veel energie. Maar we hebben nu wel iets waarmee we de toekomst in kunnen. De stal is flexibel gebouwd; als er in de toekomst buitenhokken gerealiseerd worden, is daar ruimte voor vrijgehouden. De traditionele varkenshouderij verschuift toch steeds meer in de richting van biologisch.”
Videobeelden bij vleesvarkensbedrijf Krüs
Onderstaand een foto-overzicht van de bedrijfsreportage bij vleesvarkensbedrijf Krüs
