Met een ingenieuze melkvoorziening in de kraamstal hopen varkenshouders Betsie en Evert Liefting uit Nijkerk één big per zeug per jaar meer te kunnen spenen. Ze zijn er vier maanden geleden mee gestart en de eerste ervaringen zijn hoopvol.
Evert (52) en Betsie (53) Liefting hebben een gesloten varkensbedrijf onder de rook van de Nijkerkse vestiging van ABZ Diervoeding. Hun dochter en drie zonen in de leeftijd van 15 tot 25 jaar wonen allen nog thuis. Of onder hen een bedrijfsopvolger zit, zal de tijd leren. Het bedrijf is een echt familiebedrijf. Everts vader kocht het in 1955 en in 1984 kwam Evert bij zijn vader in de maatschap. Het bedrijf telde toen 30 zeugen, 1.000 kippen en 18 koeien, maar nog datzelfde jaar breidden ze uit naar 80 zeugen. Vijf jaar later – Evert en Betsie waren inmiddels getrouwd – groeiden ze door naar 120 zeugen en gingen de kippen eruit. In 2000 verruilden ze het melkvee voor nog eens 70 extra zeugen. Het jongvee hielden ze aan en nog steeds fokken Betsie en Evert jaarlijks 40 stuks jongvee op.
In 2005 bouwden ze een nieuwe vleesvarkensstal en in 2012 kwam er een nieuwe kraamstal, waar vooral Betsie erg blij mee is. ‘Het is een heel mooie kraamstal met veel ruimte en beweegbare vloeren. Voor én achter de zeugen hebben we een gang. Zo kunnen we aan beide kanten langs de zeugen lopen, wat erg gemakkelijk is wanneer we bij het werpen moeten helpen.’ Op het bedrijf is nu plaats voor 190 zeugen en 1.600 vleesvarkens (Topigs20 x Tempo). De gelten kopen ze dekrijp aan. Op het gesloten bedrijf mesten ze hun eigen biggen af. Ze leveren volgens het welfareconcept aan Revarco; er worden beren geleverd.
Vierwekensysteem
Betsie doet voornamelijk het werk in de kraamstal en bij de gespeende biggen, Evert is vooral te vinden in de mesterij, al helpt hij ook tijdens de pieken van het spenen, insemineren en werpen. Wanneer er een heel grote piekbelasting in de arbeid is, bijvoorbeeld bij het laden van de vleesvarkens, springen ook de kinderen bij. In 2001 begonnen Evert en Betsie met het driewekensysteem, maar met de komst van de nieuwe kraamstal zijn ze overgestapt op het alternerend vierwekensysteem. Daar is de kraamstal ook op gebouwd. Betsie legt deze keuze uit: ‘Het vergt een kleinere investering, want je hebt minder kraamhokken nodig. Bovendien zijn de biggen met alternerend spenen ouder bij het spenen. We spenen gemiddeld op 25 dagen. De zeugen zijn opgesplitst in vijf grote groepen van 40 zeugen. Elke vier weken werpt één groep. Na vier groepen gaan we niet op maandag spenen, maar op donderdag. Nadat we vier keer op donderdag hebben gespeend, gaan we weer terug naar de maandag. Het is omslachtiger, maar het is voor de biggen denk ik heel goed.’ Evert vult aan: ‘Het moet wel bij je passen. Qua gezondheid is het een plus, maar je moet stipt werken. Gedurende
twee weken ben je erg druk, maar je kunt elkaar helpen bij de werkzaamheden. Bovendien hebben we een goede zzp’er voor tien uur in de week.’
Drinkcupjes
Bijzonder in de kraamstal is het melkcircuit met cupjes voor permanente melkvoorziening voor de jonge biggen. Vanaf dag 2 krijgen de biggen in elk kraamhok melk, via een rondpompsysteem, in drinkcupjes. Zo krijgen de grote tomen extra melk, waardoor er minder ondereind bij de biggen komt. Ze hebben 24 uur per dag, 7 dagen in de week, de beschikking over verse melk. ‘Het is een extra melkvoorziening’, verklaart Evert. ‘In het verleden maakten we melk in een emmer klaar die we in grote ronde kommen aan de biggen gaven. Soms was deze melk al heel snel op, soms stond het na zeven uur nog in de kom, vies en vol vliegen. Dit systeem met drinkcupjes is veel hygiënischer.
De eerste tien dagen krijgen de biggen Provimi RescueMilk, dan stappen we geleidelijk over op Provimi Smooth, een vloeibare prestarter. Daarnaast krijgen de biggen Optiwean van ABZ. De laatste vijf dagen voor het spenen voeren
we water in de cupjes, om de overgang van het spenen te versoepelen. De kosten bedragen € 0,86 per gespeende big, maar de werkbesparing is een groot voordeel. We zijn nog maar een korte periode bezig en hebben nog geen betrouwbare cijfers, maar het lijkt erop dat we 3,5 procent minder uitval hebben sinds het moment dat we de cupjes in gebruik namen.’ Evert kan zich niet anders herinneren dan dat ABZ Diervoeding het veevoer op het bedrijf brengt. ‘Ikzelf heb drie ‘meelboeren’ gehad. Ik ben begonnen bij Arkervaart, toen stapte ik over naar Arkervaart-Twente en nu zit ik bij ABZ Diervoeding’, zegt Evert met een grijns.
Kengetallen 1e halfjaar 2014
| ZEUGEN | |
| Gespeende biggen per zeug/ jaar | 29,55 |
| Uitval biggen tot spenen (%) | 11,1 |
| Aflevergewicht (kg/ big) | 25,7 |
| Groei per dag (g) | 351 |
| VLEESVARKENS (25 – 117 kg) | |
| Vleespercentage (%) | 59,15 |
| Spekdikte | 13,6 |
| Spierdikte | 62,2 |
| Groei/ dier/ dag | 816 |
| Voerconversie (kg) | 2,58 |
Boerendansgroep
Wilde uitbreidingsplannen hebben Evert en Betsie niet. ‘We hoeven niet steeds groter te worden. We willen vol gas zo doorgaan en blijven werken aan verbetering van de resultaten. Het kan immers altijd beter’, zegt Evert stellig.
Om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen, is Evert lid van een studieclub van zeugenhouders en een studieclub van vleesvarkenshouders, en zit Betsie in een vrouwenstudiegroep. Betsie: ‘In deze groep zitten vrouwen
die meewerken in de stallen, maar ook vrouwen die ‘alleen maar’ de administratie doen. Het is erg leerzaam en informatief. We komen drie keer per jaar bij elkaar, maar het leukste is het jaarlijkse bedrijfsbezoek.’ Daarnaast maken Evert en Betsie ook nog tijd vrij voor hun gezamenlijke hobby: dansen bij de Puttense Boerendansers.
Vallei Boert Bewust
Om de veehouderij in een positief daglicht te stellen, doen Betsie en Evert mee met ‘Vallei Boert Bewust’, een initiatief dat in 2013 is ontstaan vanuit de varkenshouderij in de Gelderse Vallei. De deelnemende boeren willen graag aan ‘de gewone burger’ uitleggen waar ze mee bezig zijn. Betsie: ‘We zijn trots op wat we doen en willen dat graag laten zien aan de buitenwereld. We willen gewoon een eerlijk verhaal vertellen en uitleggen waarom we deze dingen doen. We hebben niks te verbergen.’
Onderstaand een foto-overzicht van de bedrijfsreportage bij maatschap Liefting:
