Klauwgezondheid zeugen: kroonrandontstekingen

Heeft u problemen met beenwerk en klauwgezondheid van uw zeugen? U bent niet de enige. Kreupelheid komt vaak voor en is negatief voor de productiviteit en duurzaamheid van de zeugen. De meest genoemde oorzaak blijkt nog altijd ‘kroonrandontsteking’ te zijn. Is dat terecht? 

In de praktijk blijken problemen met beenwerk en klauwgezondheid nog vaak reden voor afvoer van zeugen. Kreupele zeugen hebben pijn en nemen minder voer op, waardoor de vruchtbaarheid en biggenproductie en -kwaliteit afneemt. Een grote kostenpost én slecht voor de duurzaamheid en het welzijn van de zeugenstapel. Volgens deskundigen wordt het effect van klauwproblemen vaak onderschat. Dit keer aandacht voor ‘kroonrandontstekingen’.

De zeugenvoet

De voet van een varken bestaat uit een binnenklauw, een buitenklauw en twee bijklauwtjes. De klauw is opgebouwd uit een harde hoornwand, de zool (de voorste, harde onderkant) en het balgebied (het achterste, zachte deel). De rand bovenaan de wand heet kroonrand, daar groeit de klauwwand naar beneden, vergelijkbaar met de groei van onze nagels. De wand en de zool beschermen de klauw tegen harde voorwerpen. Het balgebied fungeert als een soort schokdemper en draagt het grootste deel van het gewicht van de zeug. Dit in tegenstelling tot koeien, die vooral op de klauwwand en op de zool lopen.

Oorzaak verminderde klauwgezondheid zeugen

Wat is nu de oorzaak van een verminderde klauwgezondheid bij zeugen, in de vorm van kroonrandontstekingen, huidbeschadigingen en verdikkingen net boven de klauw? Dat is heel complex. Het grote aandeel dichte vloeren vormt een risico op kroonrandontstekingen, vooral als ze nat en vooral vuil zijn. Met name aan het einde van de winterperiode, als het lang vochtig is geweest, zien zeugenhouders meer kroonrandontstekingen. De achterliggende oorzaken kunnen zijn: scheuren in de klauwwand, te natte mest, genetica, schade door hokinrichting/vloeren, een verkeerde opfok of een combinatie hiervan.

Aanpak kroonrandontsteking

Voor de aanpak van kroonrandontstekingen geldt: voorkomen is beter dan genezen. Het is belangrijk om dichte vloeren goed schoon te houden en natte plekken te voorkomen. Ook een schoon en droog ligbed is van groot belang voor de klauwgezondheid van uw zeugen. Volgens Anita Hoofs, onderzoeker aan de Wageningen Universiteit, is het daarnaast belangrijk dat de omgeving voorspelbaar is voor de zeug. Vaste plekken om te vreten, rusten en mesten moeten verbonden zijn door logische looplijnen die elkaar niet kruisen. Ook moet een zeug makkelijk kunnen vluchten als dat nodig is.

Via voeding kan gestuurd worden op een mooie, droge mest. Het is bekend dat sommige grondstoffen natte, plakkerige mest kunnen geven. Ook kan gestuurd worden op een goede vertering en gezonde darmen, waardoor de kans op dunnere of plakkerige mest kleiner is. ABZ Diervoeding past speciale productietechnieken toe voor rulle zeugenmest.

Problemen met klauwgezondheid kunnen al ontstaan tijdens de opfokperiode, geeft Hoofs aan. Opfokbiggen moeten daarom al direct na het spenen op een (deels) betonnen ondervloer lopen en niet op kunststof. In de opfokperiode na 25 kg kan de dichte vloer beter hellend zijn dan bollend; een bollende vloer geeft een verkeerde beenstand. Verder hebben gelten voldoende bewegingsruimte nodig. ABZ Diervoeding heeft een speciale voerlijn voor opfokzeugen ontwikkeld, met veel aandacht voor de ontwikkeling van beenwerk en klauwen. Dit voer bevat een speciale combinatie van vezels voor een optimale vertering en droge mest. Daarnaast bevat het extra vitaminen (zoals biotine), mineralen (zoals calcium en magnesium) en organisch gebonden spoorelementen (zoals zink en selenium), die de gelten extra ondersteunen in hun groei.

In geval van ernstige klauwproblemen kunnen pijnstillers tijdelijk uitkomst bieden. Bij kroonrandontstekingen is een antibioticumbehandeling nodig. Overleg hiervoor met uw dierenarts.

Wilt u weten hoe het staat met de klauwgezondheid van uw zeugen?

Onderzoek naar klauwgezondheid bij zeugen van het Netwerk Perfecte Zeugenklauw, dat ook de Zeugenklauwen Check ontwikkelde, laat zien dat kroonrandontstekingen vaak het probleem lijken te zijn. Dat is ook niet zo gek, aangezien deze ontsteking behoorlijk pijnlijk is en daardoor goed opvalt. Bij een nadere inspectie van de klauwen blijkt overgroei van de balhoorn het meest voorkomende probleem.

Doe de check

Gebruik hiervoor de ‘Zeugenklauwen Check’ van Verantwoorde Veehouderij: klik hier >

Natuurlijk kunt u ook altijd contact met ons opnemen om hierover van gedachten te wisselen.

[Bron o.a.: BioKennis bericht van Wageningen UR en Louis Bolk Instituut]