De zeugen van Van Aaken liggen er koeltjes bij

Dankzij een eenvoudig koelsysteem liggen de 850 zeugen van Peter en Frankie van Aaken uit het Brabantse Oost-, West- en Middelbeers er lekker fris bij. Met extreem hoge temperaturen, zoals onlangs in mei, is dit een verademing voor de varkens.

Bijzonder aan dit zeugenbedrijf is dat Peter (52) en Frankie (48) het acht jaar geleden konden verplaatsen. Het oude bedrijf lag tegen de dorpsgrens. Daar begon Peter in 1985 als varkenshouder, toen hij bij zijn ouders in de maatschap stapte. Vijf jaar later ging hij er zelfstandig verder. Op dat moment groeide hij van 110 naar 190 zeugen. In 1997 kon hij doorgroeien naar 400 zeugen en zes jaar later vatte hij het plan op om opnieuw uit te breiden. Deze laatste uitbreiding vergde een lange adem, maar uiteindelijk kreeg hij het in 2009 voor elkaar om op 1.200 meter van het oude bedrijf een compleet nieuwe stal voor 900 zeugen te bouwen. Het oude bedrijf werd afgebroken.

Stalkoeling varkens

Het nieuwe bedrijf is ruim opgezet en goed geïsoleerd. Het bestaat uit drie stallen: een stal met daarin de zeugenafdelingen, een stal met de dek- en kraamafdelingen en een biggenstal. De klimaatbeheersing in de kraam- en dekstal is bijzonder. Via drie luchtinlaten van geperforeerde damwand aan de zijkant van de dragende zeugenstal gaat de verse buitenlucht via de centrale gang onder de dichte vloeren naar de dek- en kraamafdelingen. Op deze manier koelt de lucht al iets af door de koude wanden. Met sproeiers die koud grondwater (12°C) vernevelen, koelt de lucht nog verder af. Over een lengte van 15 meter zijn in totaal 84 sproeiers geplaatst. Door fijne verneveling en een forse, wervelende luchtstroom (60.000 m3 per uur) is er veel contact tussen lucht en water. Het overtollige water dat niet door de luchtstroom is opgenomen, wordt met een dompelpomp opgepompt en over het land uitgevloeid. De verse en gekoelde lucht komt binnen door spleetjes in de vloer, dicht bij de neuzen van de zeugen. ‘We noemen dit dan ook de frisseneuzenstal’, verklaart Peter.

Hittestress voorkomen door te koelen

‘Als een big of een drachtige zeug door hittestress even wat minder voer opneemt, is dat niet zo erg’, vindt Peter. ‘Maar in de kraamhokken moeten de zeugen goed blijven eten, zodat ze voldoende melk van goede samenstelling blijven geven. De conditie is ook van invloed op de berigheid en eisprong en dus op de omvang van de volgende worp. In de kraam- en dekstal voorkomen we daarom hittestress door te koelen. Onder de 25°C doen we niks, omdat de lucht in de put al voldoende afkoelt. Boven de 25°C zetten we het sproeisysteem in werking en bereiken we een daling van de luchttemperatuur met 6 graden. Toen het in mei zo extreem heet was met een buitentemperatuur van 35,9°C, werd het in de niet gekoelde biggenstal ruim 33°C en in de gekoelde kraamafdelingen zo’n 28°C.’

Het koelsysteem werkt nu voor het tweede jaar en bevalt goed. Er was al een dieptebron aanwezig, waaruit water van 200 meter diepte wordt opgepompt. De investeringen waren voor Peter maar heel gering: wat pvc-leidingen, kranen die ze toevallig nog hadden liggen en afsluiters. ‘Omdat ik het zelf heb aangelegd en de pomp al aanwezig was, was ik met een paar honderd euro al klaar. De sproeiers waren het duurst. Als je dit systeem zou moeten laten aanleggen, zou het circa € 2,- tot € 2,50 per zeug kosten. Je bereikt veel koeling tegen relatief weinig kosten.’

Speelgoed om oor- of staartbijten te voorkomen

Alle biggen gaan naar één vaste afnemer. Peter had altijd zeugen van Topigs 20, maar op verzoek van zijn afnemer is hij nu aan het overschakelen op TN 70. Als beer gebruikt hij Tempo. ‘Deze biggen zijn iets actiever. We hebben daarom speciaal speelgoed gemaakt om te voorkomen dat ze gaan oor- of staartbijten. Het hangt midden in het hok aan een lijn van 3 meter. De biggen kunnen er dus flink achteraan rennen. Met een motortje wordt het op gezette tijden omhoog getrokken en later weer omlaag gebracht. Omdat het er soms wel is en soms niet, houdt het de biggen meer bezig. En als we biggen moeten laden, draaien we het gewoon omhoog.’

Hygiëneprotocollen van SPF

Peter en Frankie werken volgens de hygiëneprotocollen van SPF. ‘We zien de pluspunten van strenge hygiëne; insleep van ziekten willen we echt voorkomen. Iedereen die de stal ingaat, doucht eerst en draagt bedrijfskleding. De drie aparte stallen hebben elk eigen laarzen en overalls in een eigen kleur. We hebben ook bewust alle gereedschappen voor een elektricien of een installateur zelf aangeschaft. Die kan met ons materiaal aan de slag. Er komen dus geen spullen van buitenaf binnen.’

Sinds een jaar hebben Peter en Frankie hun eigen opfok en komt er geen ander dierlijk materiaal binnen dan het sperma. ‘Transport en aanvoer van fokgelten is een groot risico voor de insleep van ziekten. Daarom zijn we daarmee gestopt. We proberen het bedrijf nu zo goed mogelijk dicht te houden.’ In verband met deze overstap naar eigen opfok zijn ze teruggegaan van 900 naar 850 zeugen.

Samenwerken met ABZ

Zolang Peter zich kan herinneren, komt er voer van ABZ Diervoeding of één van de fusievoorlopers. ‘We hadden voer van CAV, Bedico, Brameco, Brameco-Zon en uiteindelijk ABZ Diervoeding. Zo’n langdurige relatie zegt genoeg over de verstandhouding’, zegt Peter tevreden.

Peter en Frankie hebben één vaste medewerker in dienst. Het is een werkleerbedrijf, zodoende hebben ze regelmatig extra hulp van scholieren, pakweg 10 uur per week. Peter werkt vooral in de dekstal, Frankie in de kraamhokken. Peter en Frankie hebben drie kinderen, de dochters Floor (21) en Pleun (17) en een zoon Gijs (19), die veel interesse heeft om in het bedrijf te stappen. Eerst maar de MAS in Boxtel afmaken.

Duurzaam ondernemen

Peter: ‘We hebben de kans gehad om een modern gebouw neer te zetten en daar een eigen invulling aan te geven met goede looplijnen. Onze stallen voldoen aan de laatste eisen; dat geeft stabiliteit en rust. We hebben een bedrijf dat er mooi en netjes uitziet, weer jaren vooruit kan en klaar is voor de volgende generatie. We zitten nu op een locatie die gewenst en duurzaam is. Dat vind ik ook heel belangrijk. We zijn er trots op dat we dat voor elkaar hebben gebokst.’

Videobeelden bij varkenshouder Peter van Aaken:

Dankzij een eenvoudig koelsysteem liggen de zeugen van Van Aaken er lekker fris bij. In de video vertelt Peter over zijn bedrijf.

Onderstaand een foto-overzicht van de bedrijfsreportage bij varkenshouder Peter van Aaken:

Bedrijfsgegevens