Natte bijproducten zijn niet meer weg te denken in de varkenshouderij

Natte bijproducten vinden al jaren een waardevolle nieuwe bestemming in de varkenshouderij. Sterker nog, zonder het varken zouden veel waardevolle producten die wij als mens niet meer kunnen gebruiken, verloren gaan. Voor het overgrote deel van de varkenshouders zijn bij het voeren van natte bijproducten de lage voerkosten de drijfveer. Het grootste deel van de natte bijproducten is afkomstig uit de levensmiddelen-, drank- en fermentatie-industrie.

Het aandeel natte bijproducten dat richting de varkenshouderij gaat, is al jaren stabiel. In het jaar 2023 ging 2,8 miljoen ton naar de varkenshouderij. De belangrijkste natte bijproducten voor de varkenshouderij zijn tarwezetmeel, aardappelstoomschillen, zuivelproducten en tarwegistconcentraat. Onderstaand zetten wij deze vier belangrijkste natte bijproducten op een rijtje. Hoe ontstaan ze? Wat zijn hun belangrijkste eigenschappen? En waar moet u rekening mee houden als u ze gaat voeren?

Tarwezetmeel

Tarwezetmeel ontstaat bij de winning van tarwezetmeel en tarwegluten uit tarwebloem. Tijdens het productieproces wordt de tarwe gemalen, waarbij naast bloem ook tarwegries vrijkomt. De bloem wordt met water vermengd en gescheiden in tarwezetmeel en gluten. Tijdens dit proces ontstaan zetmeel- en eiwitrijke nevenstromen die samen tarwezetmeel vormen. Bij elke leverancier verloopt dit proces echter anders, waardoor er veel verschillende soorten kwaliteit tarwezetmelen op de markt beschikbaar komen. Het zetmeelgehalte van een tarwezetmeel kan per fabriek variëren tussen 225 – 700 gram per kg droge stof. Voor zeugenbedrijven is het belangrijk om een tarwezetmeel te kiezen met een hoog zetmeelgehalte en laag in suikergehalte. Tarwezetmelen zitten hoog in melkzuur en zijn daarom zeer geschikt om te gebruiken als stuurvloeistof of bij het aanmaken van een voormengsel.

Eigenschappen van tarwezetmeel

• Levert veel energie
• Hoog aandeel melkzuur
• Goed te gebruiken als stuurvloeistof of als aanmaken van een voormengsel
• Lang houdbaar
• Smakelijk product, hoog vervangingspercentage mogelijk

Aardappelstoomschillen

Aardappelstoomschillen ontstaan tijdens de verwerking van frites, puree en andere aardappelspecialiteiten. De aardappelen worden bij binnenkomst gewassen en vervolgens met stoom behandeld. Door het stomen laat de schil van de aardappel los. De schil en deel de zetmeellaag direct onder de schil, worden vervolgens door middel van borstels verwijderd. Aan het einde van het proces worden de schillen fijn vermalen (vermoest).

Eigenschappen van stoomschillen

• Levert veel energie
• Levert een bijdrage aan de homogeniteit van de brij
• Lang houdbaar

Kaaswei

Kaaswei ontstaat tijdens de productie van kaas. Bij het maken van kaas wordt stremsel toegevoegd. Hierdoor gaan de eiwitten van de melk stollen en ontstaat wrongel en kaaswei. De kaaswei die bij het proces vrijkomt, ondergaat een natuurlijke fermentatie waarbij organisch zuren ontstaan. Als het fermentatieproces verkeerd verloopt wordt er veel azijnzuur geproduceerd. Hierdoor wordt de kaaswei onsmakelijk.

Eigenschappen van kaaswei

• Levert veel eiwit en energie
• Is gisting gevoelig
• Beperkt houdbaar maximaal 2 weken
• Smakelijk product
• Verse kaaswei heeft veel suikers. Het voeren van verse kaaswei kan meer dunne mest geven

Tarwegistconcentraat

Tarwegistconcentraat ontstaat tijdens de productie van bio-ethanol. Als grondstof gebruikt men tarwezetmelen of enkelvoudige granen. Tarwegistconcentraat is een eiwitrijk bijproduct. Vanwege het hoge eiwitgehalte is tarwegistconcentraat beperkt houdbaar. Ons advies is om uit te gaan van een maximale houdbaarheid van 5 weken. Tarwegistconcentraat staat niet bekend om de smakelijkheid. Daarom is het advies om geen hoge aandelen tarwegistconcentraat te voeren bij jonge varkens.

Eigenschappen van tarwegistconcentraat

• Levert veel eiwit
• Zout rijk, opletten bij combinatie met andere zouten producten
• Beperkt houdbaar, maximaal 5 weken
• Tarwegistconcentraat is geen smaakmaker in het rantsoen

Lagere carbonfoodprint

Naast het voordeel van lagere voerkosten, is het voeren van natte bijproducten ook circulair. Het varken wordt niet voor niets de koning van de kringloop genoemd. Door het gebruik van natte bijproducten in de varkenshouderij wordt voedselverspilling tegengegaan en carbonfoodprint verminderd. De carbonfoodprint van een varken op een brijbedrijf kan hierdoor tot wel 20% lager liggen. Als de markt hiervoor gaat betalen, kan dit een extra voordeel opleveren.

Het juiste rantsoen

Bijproducten inzetten kan daarmee verschillende voordelen bieden. Toch vraagt dit de nodige aandacht. Alleen als bijproducten goed in het rantsoen worden ingepast, kan de maximale waarde eruit gehaald worden. Zo kijken we binnen ons voerconcept Dynamo voeren naar de vertering van bijproducten, de smaak en loopeigenschappen. Bijproducten zijn vaak vrij eenzijdig, of veel energie, of veel eiwit of veel vezels. Daarom moet er altijd goed gekeken welke missende voedingswaarden er aangevuld moeten worden om het rantsoen compleet te maken.

Wilt u meer informatie of een advies over de inzet van natte bijproducten?

Neem dan contact op met één van onze varkensspecialisten.