Minder uitval bij zeugen, kan dat? De varkensspecialisten van ABZ Diervoeding zetten de cijfers en oorzaken van uitval op een rij. Lees hier alles over hun bevindingen en hun praktische aanpak.
Uitval bij zeugen – de cijfers
Uitval is nog steeds een punt van aandacht op de meeste vermeerderingsbedrijven. Het percentage lijkt toe te nemen en dat begon al met de invoering van groepshuisvesting en strengere eisen bij slachterij en transport. Maar ook het hoge productieniveau van moderne zeugen speelt een rol. Normaal gesproken ligt de uitval bij zeugen tussen de 3 tot 10%, met als gemiddelde bovengrens 6%.
Wérkelijke oorzaak?
In de praktijk blijken de cijfers uiteen te lopen van 1 tot wel 16%. Management speelt dus een grote rol en het is daarom belangrijk om de wérkelijke oorzaken te achterhalen. Nog maar al te vaak wordt in geval van sterfte als reden ‘onbekend’ ingevuld. De belangrijkste risicofactoren zijn vloeruitvoering, hygiëne en (hitte)stress. Zo blijkt uit onderzoek van de GD dat de uitval lager ligt als gelten in een aparte groep zitten. Dit zorgt voor minder stress.
5x oorzaak en aanpak
1. Hoog productieniveau
Genetische aanpassingen hebben de productiviteit van zeugen flink verhoogd. Moderne zeugen zijn ware topsporters geworden. Dat terwijl de huidige magere zeugen minder spekreserves en dus minder weerstand hebben. Dat betekent dat we de zeugen heel precies moeten voeren met hoogwaardige voeders en een voerschema op maat. En daar ligt het specialisme van ABZ Diervoeding.
Met Dynamo voeren hebben we voer voor ieder dier. Met onze GMI-techniek kunnen we namelijk de spek- en spierlagen van zeugen in beeld brengen – op verschillende momenten in de cyclus en over cycli heen. Dat begint al in de geltenopfok. Vervolgens kunnen we gelten en zeugen heel precies volgens behoefte voeren met onze Dynamo voeders. In de praktijk zien we dat zeugen minder jojoën in gewicht en conditie, langer mee gaan en meer biggen kunnen grootbrengen.
Maar, er is meer dan energie en lysine alleen. Voor sterk beenwerk, goede weerstand en melkproductie hebben moderne zeugen behoefte aan goed-beschikbare vitamines, mineralen en spoorelementen. Die bieden we in onze Dynamo zeugenvoeders.
2. Hartfalen/ stress
Hartfalen als gevolg van stress is in toenemende mate een oorzaak van zeugensterfte, zo stelt de GD. Het lijkt erop de moderne zeugenrassen hier gevoeliger voor zijn geworden. Het is dus zaak de rust te bewaren in en om de stallen en vooral rondom werpen. Daarnaast kan het voorkomen van hittestress veel voordeel opleveren, zowel voor de productie, vruchtbaarheid als het percentage uitval.
- Voor meer informatie rondom het voorkomen van hittestress: klik hier >
- Bij tijdelijke problemen met hittestress voeren veel zeugenhouders HitteMix® bij. Klik hier > voor meer informatie.
3. Pootproblemen
Maar al te vaak is een infectie veroorzaakt door schade aan de klauw een belangrijke oorzaak van kreupelheid en reden tot afvoer. Een slechte, natte of oudere vloer met te brede roosters, beschadigd beton of hokafscheidingen met scherpe randen, maar ook matige hygiëne worden in verband gebracht met een verhoogde uitval bij zeugen. Onrust, als gevolg van rangordegevechten of mengen van zeugen, is daarbij ook risicovol voor het beenwerk en klauwen.
Het loont om regelmatig te checken waar kreupelheid het meest voorkomt en beenwerkproblemen op te sporen voordat ze zich verder ontwikkelen en onbehandelbaar worden. Uw dierenarts en uw ABZ varkensspecialist kunnen u hierbij begeleiden.
Onze Dynamo opfokzeugen- en zeugenvoeders zijn speciaal afgestemd op de behoefte van uw dieren en bevatten elementen die de klauwen en beenwerk optimaal ondersteunen, zoals vitamine Hy-D, organische sporen en een speciaal op de zeug afgestemde vitaminering.
4. Aandacht
Door de toegenomen bedrijfsomvang is het lastig om aandacht te hebben voor individuele zeugen. Toch ligt hier een belangrijke schakel bij het verminderen van uitval.
Opfokzeugen
Het voorkomen van kreupelheid begint met het selecteren van gelten met een goed beenwerk en sterke klauwen. Sterke, goedgebouwde gelten met een goede weerstand kunnen zich beter staande houden in hun nieuw groep. Daarnaast hebben opfokzeugen bij voorkeur een goede (sociale) training nodig voordat ze geïntroduceerd worden in de zeugenstapel.
Oog op zeugen
Neem elke dag de tijd om zeugen te observeren. Vooral bij kreupelheid is het van belang om er zo snel mogelijk bij te zijn voordat het probleem zich verder ontwikkelt of de infectie zich dieper in het weefsel en gewrichten verspreidt en onoplosbaar wordt. Daarbij is het goed om te weten dat kreupele zeugen soms de neiging hebben zich enige tijd te verstoppen totdat het ernstig wordt.
Een goed moment om zeugen te observeren is rondom een voerbeurt. Komen ze vlot genoeg naar de voerbak? Nemen ze het voer helemaal op? Hetzelfde geldt voor zeugen rond het werpen. Ook hier is het belangrijk dat ze goed voer en water opnemen, mooie smeuïge mest hebben en geen infecties ontwikkelen. Met snel ingrijpen kan veel schade worden voorkomen.
5. Organen
Bij plotselinge sterfte is er vaak sprake van draaiing van organen, zoals het maagdarmkanaal, de lever of milt. Zeugenhouders doen er goed aan om zoveel mogelijk rust een regelmaat te creëren, regelmatig en vaker (kleinere porties) te voeren en ervoor te zorgen dat de drinkwatervoorziening klopt. Eventueel kan stro bijgevoerd worden.
Om het risico op orgaandraaiing en maagzweren zo laag mogelijk te houden, heeft ABZ belangrijke aanpassingen in haar Dynamo voeders gemaakt op basis van de nieuwste kennis en innovaties. Dit zijn bijvoorbeeld de toepassing van verschillende typen vezels en gewalste granen.
Soms is er sprake van nieraandoeningen of sluimerende urineweginfecties. In dat geval is het belangrijk om de hygiëne en drinkwatervoorziening te controleren. Eventueel kan via de toepassing van benzoëzuur het risico op urineweginfecties worden verkleind.
Tot slot
Uitval bij zeugen is een hardnekkig probleem en verdient volgens ons een brede aanpak waarbij we samen met u uw bedrijf in kaart brengen. Elk bedrijf is immers anders en heeft andere behoeftes. Met onze varkensspecialisten die actief zijn in de regio staan we dicht bij uw bedrijf. Zo werken we als coöperatie constant aan uw rendement. Dat noemen wij:
