Actief Ruwvoer
Actief Ruwvoer is de actuele handleiding voor het winnen van ruwvoer op het melkveebedrijf. ABZ De Samenwerking ziet de teelt van ruwvoer vanuit de behoefte van de koe. Goed ruwvoer is essentieel om op een efficiënte en gezonde manier veel melk te produceren. Het resultaat van uw bedrijf begint met de kwaliteit van uw ruwvoer(proces). Wilt u goed ruwvoer winnen voor een hoge en gezonde melkproductie? Onze rundveespecialisten helpen u hier graag bij.
Visie op Actief Ruwvoer
Melken is het resultaat van de droge stofopname van de koe en de voederwaarde daarvan. De droge stofopname is het meest afhankelijk van de kwaliteit en smakelijkheid van het ruwvoer. Deze wordt weergegeven als Verzadigingswaarde (VW) op elke gewasanalyse. ABZ De Samenwerking gebruikt de VW om de voeropname-capaciteit (VOC) van uw koeien zo goed mogelijk te benutten. Een hoge ruwvoeropname en veel herkauwen is de basis voor een veilig rantsoen. In de voedingspiramide is gras(kuil) de basis. Actief Ruwvoer leidt daarmee ook tot meer eiwit van eigen land in uw koe. Hoe beter de graskuil en daarna de snijmaïs is, hoe ‘mooier’ de voedingspiramide. Een hogere kwaliteit ruwvoer geeft dan ook een een lagere kostprijs, omdat er minder aanvulling nodig is van producten hoger in de voedingspiramide.
Ruwvoerproces
De kwaliteit van uw ruwvoer wordt op vele momenten beïnvloed. Eerst als verse plant in ontwikkeling en later als ingekuild product. Het is ook afhankelijk van de juiste inzet op het juiste moment. Actief Ruwvoer is uniek, omdat het adviezen en producten aanbiedt die voor het totale ruwvoerproces ingezet kunnen worden.

Bodemvruchtbaarheid: onderhoud de percelen
Kwaliteit van gras en snijmaïs begint met het weer en de bodem. Laat regelmatig een uitgebreid grondonderzoek uitvoeren op uw percelen. Klei, zand en veen dienen onderhouden te worden naar de behoefte die elk perceel heeft. Door de steeds strengere bemestingsnormen bepaalt de kwaliteit van de bodem steeds meer de kwaliteit van het ruwvoer. Voor Actief Ruwvoer is ‘Actieve’ grond nodig met veel bodemleven. Bodemstructuur, ontwatering, organische stof en pH zijn cruciaal voor het bodemleven.
Weidemengsels: melkgras door hoge verteerbaarheid
Het verband tussen de kwaliteit van de grasmat en de verteerbaarheid van de celwanden (VC-NDF) van de graskuil is erg duidelijk en betrouwbaar. Een goede kuilkwaliteit begint dan ook met het gebruiken van de beste weidemengsels:
Code | Naam | Advies | Kenmerk |
54001 | Extra Opname | 40 kg per ha | 100% Engels raaigras diploïd, voor de weidepercelen. |
54002 | Extra Smakelijk | 45 kg per ha | Engels raaigras diploïd met Timothee. Smakelijkste gras voor blijvende weide. |
54003 | Extra Productie | 45 kg per ha | 100% Engels raaigras met 75% tetraploïd voor de hoogste opbrengst van de maaipercelen. |
54028 | Smakelijk Tetra | 45 kg per ha | Engels raaigras diploïd en tetra met Thimothee. Het smakelijkste gras voor weide en maaien. |
Bij minder dan 60% Engels raaigras en/ of meer dan 20% kweekgras is vernieuwing van het grasland rendabel. Op zandgrond is graslandvernieuwing toegestaan tot en met 31 augustus (scheuren van grasland voor een akkerbouw mag tot 10 mei). Op klei- en veengrond is vernieuwing toegestaan tot 15 september. Doorzaaien van grasland adviseren wij u in het vroege voorjaar (vanaf half maart) of het late najaar (tot half oktober). De groei van de bestaande grassen is dan minder concurrerend met de nieuwe grasplantjes. Voor doorzaaien adviseren wij het mengsel Extra Doorzaai Pronitro.
Code | Naam | Advies | Kenmerk |
54020 | Extra Doorzaai Pronitro | 20 kg per ha | Door middel van coating per ha 5 kg extra N |
Italiaans raaigras is de groenbemester die na de teelt van snijmaïs zorgt voor veel organische stof en verbetering van de structuur door de enorme beworteling. Wanneer een zaaibed kan worden gemaakt, is zaaien voor een vroege voorjaarssnede mogelijk. De Snelle Lente Rogge geeft een goed verteerbaar gewas met vaak een hoog suikergehalte.
Code | Naam | Advies | Kenmerk |
54041 | Italiaans raaigras | 25 kg per ha | Zaai 45 kg per ha als u het perceel in het voorjaar wilt maaien |
54171 | Snelle Lente Rogge | 4 e.h. per ha | Eiwitopbrengst van uw maïsperceel |
Vanuit de zuivel wordt gestimuleerd om een klein gedeelte van de graslandpercelen te gebruiken als kruidenrijk grasland.
Code | Naam | Advies | Kenmerk |
54421 | Kruidenrijk | 4 – 8 kg/ha | Onder andere smalle weegbree, cichorei, duizendblad, rolklaver, esparcette, wilde peen, wikke, karwij en witte klaver |
Voor een hogere benutting van stikstof op zand- en kleigrond kunt u kiezen voor het zaaien van stikstofbinders op bijvoorbeeld 1/3 van de oppervlakte grasland.
Code | Naam | Advies | Kenmerk |
54401 | Witte klaver | 3-4 kg per ha | De stikstofbinder in weidepercelen |
54403 | Duoklaver | 5 kg per ha | Alleen voor maaipercelen, 70% rode klaver en 30% witte klaver |
o.a. | Luzerne + rode klaver | 35+5 kg per ha | Percelen met een hoge pH en goede ontwatering zijn geschikt |
Inzaaien van luzerne vindt bij voorkeur plaats in augustus. Bij voorjaarszaai niet eerder dan in april (i.v.m. bodemtemperatuur). De teelt van luzerne vraagt veel aandacht voor het moment van maaien. Maai telkens wanneer 10% van de luzerne gaat bloeien en laat in de zomer de luzerne tot volledige bloei komen voor een goede wortelreserve. De maaihoogte van luzerne en rode klaver bedraagt minimaal 7 à 8 cm. Maai na 15 september niet meer en streef ernaar dat het gewas met 15 cm stoppellengte de winter ingaat.
Dierlijke mest: voeding voor de bodem
Laat tijdig uw gemixte rundveedrijfmest laten onderzoeken om te kunnen rekenen met de juiste gehaltes. In onderstaande tabel staat de gemiddelde samenstelling van rundveedrijfmest. Rijd drijfmest uit zodra de draagkracht van de bodem dit toelaat. Overweeg het toevoegen van water, waardoor de benutting van de stikstof uit de drijfmest duidelijk toeneemt.
Gemiddeld (kg/ton) |
Eigen | |
Droge stof | 92 | .. |
Stikstof (N) | 4.0 | .. |
Fosfaat (P2O5) | 1.5 | .. |
Kali (K2O) | 5.4 | .. |
Zwavel (SO3) | 1.8 | .. |
Uitrijschema mest 2022

Overzicht stikstofgebruiksnormen
De stikstofgebruiksnormen geven aan hoeveel er totaal aan N (inclusief uit kunstmest) wettelijk mag worden bemest. Kg’s zijn weergegeven in totaal per ha per jaar.
Klei | Veen | Zand | ||||
N | KAS | N | KAS | N | KAS | |
Grasland met beweiding | 345 | 860 | 265 | 565 | 250 | 500/542 (1) |
Grasland met volledig maaien | 385 | 870 | 300 | 555 | 320 | 630/671 (1) |
(1) Noord-Brabant, Utrecht, Gelderland en Overijssel.
Bemesting: sturen op gewenst ruw eiwit
Gras dient een compleet voedermiddel te zijn waarbij eiwit, suiker en vezels met elkaar in balans zijn. Bemesting is daarom sturen op het juiste ruw eiwitgehalte bij de gewenste opbrengst (maaien of weiden).
In onderstaande tabel ziet u hoeveel kg N minimaal moet worden bemest voor een hoeveelheid te weiden of te maaien droge stof. Hierbij wordt al rekening gehouden met het werkingspercentage van de toegediende bemesting.
Gewenste opbrengst (ds) | 18% RE in gras (kuil) | 16% RE in gras (kuil) |
4 ton | 165 kg N | 150 kg N |
3 ton | 125 kg N | 110 kg N |
2 ton | 85 kg N | 75 kg N |
1,5 ton | 65 kg N | 55 kg N |
Op veengrond kan na de 2e snede het advies gecorrigeerd worden voor stikstofnalevering uit de organische stof. Voor aanvang van het weideseizoen het weideblok met maximaal 20 ton rundveedrijfmest per ha bemesten. Tussendoor adviseren wij bij het weiden vaker kleine giften kunstmest te strooien. Bij maaien wordt al snel de wettelijk toegestane hoeveelheid meststof bereikt. Verdeel daarom de beschikbare drijfmest en kunstmest zo goed mogelijk over de verschillende snedes.
Kunstmest: de juiste soort op het goede moment
Gras is een stikstofbehoeftig gewas. De behoefte van het te telen gras waarin de bodem niet kan voorzien, dient aangevuld te worden met organische mest en kunstmest. Actief Ruwvoer biedt een scala aan N-meststoffen die variëren in snelheid van beschikbaarheid voor de plant.
Code | Naam | Samenstelling | Kenmerk |
53000 | KAS/Nutramon | 27% N | Snelwerkend met goede strooibaarheid, 4-5 weken voor 1e snede strooien |
53008 | Sulfan | 24% N, 15% SO3 | Snelwerkend met zwavel, 4-5 weken voor 1e snede strooien |
53012 | Novurea | 46% N | Traagwerkend door ureumstikstof, > 5 weken voor 1e snede strooien |
53013 | Novurea + S | 38% N, 18% SO3 | Traagwerkend met zwvel, 6-7 weken voor maaidatum strooien |
53504 | ABZ Neutraal | 7% N | pH verhogende zomer meststof, levering in big bag |
o.a. | Kunstmestblend | Op maat | Bij minimaal 4 ton bulk of 4.200 kg big bag |
Met name op percelen met een laag zwavel leverend vermogen adviseert ABZ Diervoeding een zwavelhoudende meststof voor de 1e snede en 2e snede. Zwavel is essentieel voor de vorming van eiwit. Een overmaat kan echter voor een lagere benutting van koper en selenium zorgen in het gras en later in de koe. Controleer de S-index op de analyse van uw graskuilen. Het kaligehalte in en het gebruik van rundveedrijfmest neemt af. Hierdoor kan er een tekort aan kali ontstaan in de 2e helft van het groeiseizoen voor een optimale groei van het gras.
Code | Naam | Samenstelling | Kenmerk |
53311 | Kali 60 | 60% K2O | Zinvol op droogtegevoelige percelen en bij lage drijfmestgiften |
Code | Naam | Advies | Kenmerk |
53462 | Maïsmest 25+0 + BO | 150 kg per ha in de rij | Snelwerkende N met borium voor korrelvulling |
53310 | Kali 40 | Afhankelijk van de drijfmestgift | Kali-meststof voor snijmaïs met daarnaast zwavel, natrium en magnesium voor een gezonde groei |
Wij hanteren voor snijmaïs 300 kg K2O, 200 kg N en 100 kg P2O5 als behoeftenorm voor bemesting voor een hoge opbrengst snijmaïs. Op derogatiebedrijven is geen P-besmetting toegestaan uit kunstmest. Een pH van minimaal 5,5 verhoogt de beschikbaarheid van fosfaat en andere nutriënten op uw maïspercelen. Neem na de maïsteelt een pH-monster om eventueel uw perceel te laten bekalken door uw loonwerker.
Extra meststoffen: op het gras, voor de koe
Met deze extra meststoffen wordt het gras voorzien van extra elementen die rechtstreeks ten goede komen aan de behoefte van de (weidende) koe. De voorziening van natrium, selenium, koper en kobalt is ook belangrijk voor jongvee en droogstaande koeien. Als een extra meststof wordt gebruikt, geeft dit een extra toevoeging aan het ruwvoer voor alle dieren op het bedrijf.
Code | Naam | Samenstelling | Kenmerk |
53005 | KAS+Na | 21% N, 7% Na2O | Zomer meststof voor extra grasopname |
53007 | KAS+Na+Se | 23% N, 5% Na, 10 ppm Se | Complete meststof met extra Se |
53023 | KAS+Se | 27% N, 10 ppm Se | Se verbetert de vruchtbaarheid |
53611 | Graszout groen | 50% Na met koper | 100 kg per ha op basis van uw grondonderzoek |
53612 | Graszout rood | 50% Na met kobalt | 100 kg per ha, belangrijk voor penswerking |
53615 | Graszout geel | 50% Na met Se | 50 kg per ha, pas op voor teveel |
53616 | Graszout blauw | 50% Na | Verbetert de smaak en opname van vers gras |
o.a. | ABZ Blend Gezond | Meststof op maat |
ABZ Diervoeding kan u in bulk of big bag voorzien van uw eigen gewenste kunstmest op maat. Onze rundveespecialisten rekenen precies de juiste blend uit die past bij uw bedrijf. Zo kan met minder arbeid precies naar behoefte bemest worden.
Inkuilstrategie: behoud van (eiwit) kwaliteit
ABZ De Samenwerking wil samen met u streven naar topkuilen die bij uw bedrijf passen. Topkuilen met de beste (eiwit)kwaliteit die gezond en efficiënt worden omgezet in een hoge melkproductie. Het inkuilproces is dan ook van groot belang en bepaalt of de gegeven bemesting resulteert in een graskuil met een gunstige verzadigingswaarde.
- Maai als het gras rijp is. Gras is rijp als het begin van de aarvorming voelbaar en zichtbaar is. Dit is belangrijker naarmate het aandeel graskuil in het rantsoen stijgt.
➜ De droge stofopbrengst is in verhouding met de gegeven bemesting. - Suikers worden overdag gevormd onder invloed van zonlicht en ’s nachts verbruikt als energie die de grasplant nodig heeft. Het beste maaimoment is daarom na een aantal dagen zon.
➜ Het suikergehalte wordt hoger afhankelijk van de temperatuur en het ruw eiwitgehalte.
- Maai droog gras en zorg ervoor dat het gras dezelfde dag is geschud, zodat het zo snel mogelijk een droge stof gehalte bereikt van 35%.
➜ Het verlies van suiker stopt. - Maai op een hoogte van effectief minimaal 6 cm.
➜ Er komt minder grond in de kuil en een goede hergroei volgt. - Houd een veldperiode aan van maximaal 36 uur.
➜ De populatie goede bacteriën blijft op peil. - Streef naar een droge stof gehalte van > 45%.
➜ De graskuil verdicht gemakkelijk. - Streef naar een droge stof gehalte van 45% bij het maken van gewikkelde balen.
➜ Bevordert de smakelijkheid en maakt de opslag en het voeren van de balen gemakkelijker. - Bij alle snedes met een verwacht droge stof gehalte < 40%: voeg Pioneer 1188 toe met de juiste dosering.
➜ Er ontstaat minder ammoniak afkomstig van eiwitafbraak. - Voeg bij een laag suikergehalte in het gras melasse toe.
➜ Suiker is voeding voor de (eventueel toegevoegde)melkzuurbacteriën.
Code | Naam | Dosering | Kenmerk |
50912 | Pioneer 1188 | 0,5 liter fles per 50 ton product | Wateroplosbaar, voegt melkzuurbacteriën toe |
50913 | Pioneer 11A44 | 0,5 liter fles per 50 ton product | Broeiremmer voor snijmaïs en broeigevoelige graskuil |
71042 | Silagemix | 300 – 500 kg per hectare | Mengsel met vooral bietenpulp om suikers en droge stof toe te voegen als 35% droge stof niet wordt bereikt |
49520 | Palatinosemelasse | 100-300 kg per hectare | Vloeibare suikers zonder kali |
- Gebruik voldoende scherpe messen in de silagewagen of haksel het gras.
➜ De verdichting in de kuil en de voeropname neemt toe. - Verdeel de graskuil in de silo over de gehele lengte laagsgewijs en van buiten naar binnen.
➜ Er ontstaat een homogene conservering. - Bereken de maximale graskuilhoogte op basis van minimaal 1,5 meter voersnelheid per week.
➜ Dit voorkomt broei bij het uitkuilen. - Maak eventueel balen om in combinatie met weidegang of een andere graskuil deze te kunnen voeren.
➜ Maakt bijsturen van het rantsoen met ruwvoer gemakkelijker. - Zorg bij een lasagnekuil dat de toplaag vochtiger is dan de onderlaag.
➜ Dit voorkomt boterzuurvorming tussen de verschillende ingekuilde snedes. - Streef door goed aanrijden naar een verdichting van minimaal 240 kg droge stof graskuil per m3.
➜ Het voorkomt broei. - Gebruik onderfolie als eerste afdeklaag.
➜ Door krimpen van de folie verdwijnt de zuurstof tussen graskuil en plastic. - Gebruik minimaal één laag nieuw plastic en zorg voor een beschermkleed eventueel met zand(slurfen).
➜ Geeft optimale bescherming van hoogwaardig voer. - Laat uw graskuil na minimaal 6 weken onderzoeken door uw laboratorium.
➜ Geeft een betrouwbare uitslag.
Code | Naam | Afmeting | Kenmerk |
o.a. | Onderfolie | Elke gangbare afmeting is leverbaar | Minder zuurstof tussen plastic en toplaag van de graskuil |
o.a. | Rol plastic | Elke gangbare afmeting is leverbaar | 0,2 mm vermindert kans op beschadiging |
o.a. | Beschermkleed | Elke gangbare afmeting is leverbaar | Bescherming van plastic |
58535 | Zandslurfen | Arbeidsvriendelijk |
Voerstrategie: meer melk door hygiëne
Naast zo weinig mogelijk inkuilverliezen streeft Actief Ruwvoer ook naar zo weinig mogelijk uitkuilverliezen. Het uitkuilen en verstrekken van het voer moet leiden tot een zo hoog mogelijke opname van droge stof door de koe.
- Zorg voor zo weinig mogelijk luchttoetreding in het snijvlak van de graskuil door netjes te happen of te frezen. Dit voorkomt broei en schimmelvorming.
- Voer eerst de beide zijkanten en zorg dat er geen ‘bakkebaarden’ blijven zitten.
- Maak regelmatig de voerdoseerwagen of voermengwagen schoon.
- Zorg voor een schone en droge voergoot met een glad oppervlakte.
- Vernieuw regelmatig de messen van de voermengwagen, zodat het mengsel in korte tijd homogeen gemengd kan worden.
- Voeg Selko-TMR of Kaliumsorbaat toe aan het voermengsel, zodat broei voorkomen wordt.
Code | Naam | Dosering | Kenmerk |
50904 | Selko-TMR | 2 kg per ton voermengsel | Voorkomt broei in het voermengsel |
2978 | Kaliumsorbaat | 10 kg oplossen in 50 liter water | Conserveringsmiddel |
Objectief maïs beoordelen
Beoordeel objectief uw maïs op korrelverkleining en haksellengte.
Wilt u samen met ons werken aan het beste resultaat?
Actief Ruwvoer is één van de vier onderdelen van de totaalaanpak van ABZ De Samenwerking. Graag willen wij uw bedrijfsresultaat verbeteren door vanuit dezelfde visie het beste advies en passende producten te leveren.
Actief Ruwvoer/ dat loont
Met Actief Ruwvoer heeft u adviezen en producten die praktisch zijn in te zetten op uw bedrijf. Binnen de gegeven (weers)omstandigheden kunt u de juiste keuzes maken die passen bij uw inkuilstrategie.
Samen uw resultaat verbeteren?
Neem gerust contact op met één van onze rundveespecialisten indien u vragen heeft over de ABZ Actief aanpak: Actief Ruwvoer, Actief Junior, Actief Droogstand of Actief Melken. Zij helpen u graag!
Vul de ABZ Groeitoets in om aan te geven welk proces u samen met ons wilt verbeteren op uw bedrijf en wij nemen contact met u op:
ABZ Groeitoets invullen>