Voorkom voedingsdiarree bij uw kalveren

Herkent u de witte, grijze of geelachtige diarree bij uw kalveren? Voedingsdiarree komt in de praktijk regelmatig voor. Deze diarreesoort is het gevolg van een verstoorde eiwit- of vetvertering. Voedingsdiarree ontstaat doordat de melk in de pens terecht komt en niet in de lebmaag, waar het wel thuis hoort. De pens kan de melk niet verteren en daardoor zal de melk gaan rotten en gisten.

Symptomen

Bij voedingsdiarree hebben de kalveren geen koorts (< 39,5 graden). Daarbij zijn de kalveren redelijk actief, wel een beetje sloom maar lijken niet echt ziek. De kalveren hebben een goede drinklust en hebben vooral zin in water. De mest heeft een witte, grijze of geelachtige vlakleur maar is wel homogeen van samenstelling.

Oorzaak

Voedingsdiarree kan door meerdere redenen veroorzaakt worden. Een kalf heeft een slokdarmsleufreflex, deze reflex bevind zich in de slokdarm en zorgt ervoor dat de melk in de lebmaag terecht komt. De grootste oorzaak van voedingsdiarree is dat de slokdarmsleufreflex niet optimaal werkt en hierdoor de melk in de pens terecht komt.

De werking van de slokdarmsleufreflex wordt geactiveerd door:

• De temperatuur waarop de melk verstrekt wordt. Melk kouder dan 40 graden geeft meer kans op voedingsdiarree. Zorg dus voor een goede drinktemperatuur, ook bij het verstrekken van koemelk!
• De houding van het kalf. Als het kalf drinkt uit een speenemmer (zie afbeelding), heeft het kalf een natuurlijke houding en komt de melk netjes in de lebmaag terecht.
• De concentratie van de melk. Bij een te lage concentratie van kunstmelk, zal het kalf de dunne melk beschouwen als water en is er een hele grote kans dat de melk terecht komt in de pens. Houd bij het voeren van kunstmelk altijd minimaal een concentratie aan van 125 gram per liter. Ook een te hoge concentratie kan ervoor zorgen dat het kalf moeite heeft met vertering.
• Het aanmaken van de melkpoeder. Zorg ervoor dat kunstmelk altijd op dezelfde juiste manier wordt aangemaakt zoals in de tabel.  Wanneer de melk niet juist wordt aangemaakt en er blijven klontjes melkpoeder drijven in de melk dan verhoogt dit ook de kans op voedingsdiarree. Klop bij het aanmaken van melk minimaal een halve minuut tot de melkpoeder goed is opgelost. Gebruik bij het aanmaken van melkpoeder altijd een mengtabel zoals onderstaande. 

• Het voeren met een speenemmer. Door het voeren met een speenemmer hebben de kalveren automatisch een natuurlijke houding. Daarnaast zorgt een speenemmer dat een kalf rustig drinkt en heeft het kalf een optimale speekselproductie.

Verder kan voedingsdiarree veroorzaakt worden door voer- of stroresten die in de emmer zijn gevallen. Tijdens het melk drinken uit de emmer zal het kalf deze resten ook opnemen en zal de slokdarmsleufreflex ervoor zorgen dat de melk in de pens terecht komt. Dit is natuurlijk niet de bedoeling, dus zorgt altijd voor schone emmers bij het melk voeren. Zorg er ook voor dat de overige materialen zoals garde, maatbeker en mixer schoon zijn tijdens de bereiding van de melk. Daarnaast is het belangrijk om altijd op dezelfde tijden de kalveren te voeren. Als de voertijden steeds wisselen dan zal dit zorgen voor stress bij de kalveren en ook stress beïnvloedt de slokdarmsleufreflex van het kalf.

De lebmaag van het kalf is ongeveer 5% van het lichaamsgewicht. Zorg dus nooit voor een te grote portie melk, verhoog liever de concentratie dan de portiegrootte. Doe dit in overleg met uw jongveespecialisten.

Actie bij een geval van voedingsdiarree

Heeft u een kalf met voedingsdiarree? Het is belangrijk om de oorzaak op te sporen. Ga hierbij na wat er mis is gegaan tijdens de melk aanmaken, verwarmen of verstrekken. Geef het kalf een aantal voedingsbeurten minder melk en verstrek water met elektrolytenmix tussen de voedingsbeurten door. Als het kalf herstelt is, zorg dat dat de melkgift rustig weer wordt opgebouwd terug naar het oude niveau. Voer de kalveren in elk geval vanaf dag 3 water bij. Mocht er voedingsdiarree optreden dan heeft het kalf de behoefte aan water om de pens schoon te spoelen.

Heeft u vragen over voedingsdiarree bij kalveren?

Onze rundveespecialisten helpen u graag!