Hoe meet je hittestress bij de koe?
Een hoge temperatuur buiten of in de stal, eventueel in combinatie met een hoge luchtvochtigheid, veroorzaakt hittestress bij de koe. Door hittestress daalt de voeropname van koeien en neemt de kans op pensverzuring toe. Met het koelen van de koe kunnen de schadelijke gevolgen van hittestress zoveel mogelijk worden beperkt. In dit artikel geven wij aandacht aan het koelen van de koe van binnen en van buiten. Wateropname en ventilatie zijn de basis voor beperking van hittestress.
Koesignalen bij hittestress
Bij een naderende hittestress periode is het van groot belang om tijdig maatregelen te nemen door het controleren van de koesignalen. De melkgevende koe produceert enorm veel warmte en heeft daarom veel eerder hittestress dan u wellicht denkt. Met onderstaande tabel kunt u de mate van hittestress beoordelen:
| Ademfrequentie |
Rectale temperatuur |
|
| Stress drempel | > 60 x per minuut | > 38.5˚C |
| Milde tot matige stress | > 75 x per minuut | > 39.0˚C |
| Matige tot ernstige stress | > 85 x per minuut | > 40.0˚C |
| Ernstige stress | > 120 x per minuut | > 41.0˚C |
Wateropname
Door meer water te drinken koelt de koe zichzelf van binnen. Bij hitte drinkt een koe tot twee keer zoveel water! Bij 50 kg melk drinkt een koe dus 100 tot 200 liter per dag. Een koe drinkt graag tegelijk met haar koppelgenoten. Er moet dus voldoende drinkgelegenheid geboden worden om dit mogelijk te maken. Na het melken wordt 30 – 50% van de dagelijkse wateropname genuttigd. Zorg daarom dat de waterbakken na het melken goed bereikbaar zijn. Meet eens in uw stal de totale lengte van de drinkbakken. De ruimte dient 8 cm per koe te zijn, bij 100 koeien dus 8 meter drinkbaklengte. Zorg bij het weiden voor een drinkbak die rondom voor de koeien bereikbaar is.
Voeropname
Van nature verschuift een koe haar voeropname richting de avond bij warmer weer. Overdag is ze dan vaak minder actief. Vooral hoogproductieve koeien produceren enorm veel warmte door de maximale penswerking. Als ze de interne warmteproductie onvoldoende kwijt kan, zal ze reageren door minder te vreten. Wanneer u bij warm weer twee keer voert per dag of in plaats daarvan ’s avonds gaat voeren, houdt u hier rekening mee. De avondmaaltijd zal relatief groot zijn, maar in de nacht zijn de omstandigheden het meest ideaal. Hittestress heeft pas echt negatieve gevolgen als de nachten ook warm zijn en de koe niet afgekoeld en volgevreten aan de nieuwe dag kan beginnen! Pieken in het voeropnamepatroon zijn normaal gesproken ongewenst in verband met kans op een te sterke pH-daling in de pens na een maaltijd. Om klauwproblemen en andere gevolgen van pensverzuring te voorkomen, dient het voermengsel voldoende buffer te bevatten en is een wat ruimere eiwitvoorziening ten opzichte van de energievoorziening verstandig.
Ventilatie
Een koe zweet nauwelijks en kan daarom moeilijk haar warmte kwijt. Ventileren is daarom erg doeltreffend om de koe te helpen haar overtollige warmte kwijt te raken. Een koe besteedt meer dan de helft van de tijd aan liggen. Het huidige inzicht is dan ook om vooral te ventileren boven de ligboxen. In de afgelopen jaren zijn veel ligboxenstallen vernieuwd waarbij het stalklimaat veelal is verbeterd. In veel stallen wordt echter niet of te weinig geventileerd. Om een goede luchtverplaatsing te krijgen, zou om de 10 meter een horizontale ventilator moeten worden opgehangen. Denk ook aan ventilatoren boven de wachtruimte voor de melkstal.
Voer extra toevoegingen bij hitte
Nog nooit hebben we zo vroeg in het seizoen te maken gehad met hoge temperaturen die hittestress veroorzaken bij de koe. Door hittestress daalt de voeropname van koeien en neemt de kans op pensverzuring toe. Voer extra toevoegingen aan de koeien om de gevolgen van hittestress zoveel mogelijk te beperken. Voer in het basisrantsoen tijdig extra toevoegingen:
| Product | Hoeveelheid per koe | Werking in de koe |
| Natriumbicarbonaat | 100 – 300 gram | Buffert de pens |
| Rupromin-Balance | 100 – 150 gram | Buffert de pens en bevordert de eetlust |
| Bergafat | 100 – 200 gram | Extra ‘koude’ energie i.v.m. lagere VEM-opname |
Het is belangrijk dat de te voeren hoeveelheid van te voren wordt berekend door uw rundveespecialist. De Actief normen voor Natrium en Ruw Vet zijn hierbij leidend. Wij helpen u hier graag bij.
Contact opnemen >