Suiker is een belangrijke bron van pensenergie in veel rantsoenen. Tussen de 5 en 25 % van de pensenergie komt uit suiker bij stalrantsoenen. Bij volledig weidegang kan het aandeel suiker in het dagrantsoen zelfs meer dan een derde deel van de pensenergie leveren.
Suikerrijk gras
Grootste deel van de suiker in het rantsoen komt doorgaans uit gras. Maïsrijke rantsoenen zijn vaak suikerarm, omdat alle suiker die in maïs zit doorgaans volledig omgezet wordt naar zuren tijdens het inkuilproces. Droge graskuilen zijn gemiddeld ook suikerrijker, omdat bij natte kuilen ook een groot deel van de suiker omgezet wordt naar zuren voor de conservering.
Pensbacteriën
In de pens zijn er diverse bacteriestammen die het erg goed doen op suikers. Pensbacteriën zetten de suikers om naar zuren. Melkzuurbacteriën maken er melkzuur van en boterzuurbacteriën zetten het voornamelijk om in boterzuur. Melkzuur wordt door propionzuurbacteriën weer gebruikt om er propionzuur van te maken. Propionzuur zorgt voor lactose en liters. Boterzuur is belangrijk in de aanmaak van melkvet.
Microbiëel eiwit
Behalve omzetting naar zuren zijn pensmicroben vooral in staat om van suikers erg hard te groeien en te vermenigvuldigen. Hiervoor moeten de pensmicroben naast suikers ook voldoende penseiwit beschikbaar hebben. Aanvulling van suikers bij een natte herfstkuil is dus nodig om eiwit wat snel uiteenvalt om te zetten in microbieel eiwit. In de pens gegroeide microben stromen door naar het maagdarmkanaal waar ze verteerd worden. Dit microbiële eiwit is de belangrijkste bron van eiwit voor melkeiwitproductie. Zo helpt suiker op een efficiënte manier laagwaardig eiwit om te zetten in hoogwaardig eiwit en draagt het bij aan een hoog melkeiwitgehalte.
Suikerbronnen
Suiker is een verzamelnaam voor vele combinaties van verschillende moleculen. Suikers in gras zijn vooral fructanen die bestaan uit een fructose en sacharosemolecuul. In onderstaande tabel vindt u een aantal suikerproducten met daarbij het aandeel suiker en type suiker. In de rundveevoeding maakt het type suiker niet veel verschil in de toepassing. Er zijn wel verschillen in afbraaksnelheden tussen suikers, maar zelfs de langzamer afbrekende suikers worden nog in zeer korte tijd in de pens omgezet.
Tabel 1 Suikerrijke producten
| Suikerrijke producten | Suiker g/kg ds | Type suiker |
| Rietmelasse | 670 | Sacharose (=fructose + glucose) |
| Kristalsuiker | 1.000 | Sacharose |
| Palatinosemelasse | 685 | Isomaltulose, Trehalulose, Fructose |
| Bietenpulp (gemelasseerd) | 225 | Sacharose |
| Wortelen | 365 | Sacharose |
| Voederbieten | 670 | Sacharose |
Smaakmaker
Suiker is behalve een goede energiebron ook een goede smaakmaker. Een suikerrijke graskuil wordt goed gevreten, maar aanvulling van suikerrijke producten aan het rantsoen maakt het rantsoen smakelijker. Daarbij kunnen producten als Palatinose-melasse ook bijdragen aan de plak in het rantsoen om selectie te voorkomen. Maar ‘te’ is vaak niet goed. Om niet teveel en niet te weinig suiker te voeren, adviseren wij u om uw rundveespecialist te vragen een rantsoen te berekenen voor een tevreden koe.
Contact