Scherp-in is een groeiend probleem in Nederland. Ook in de afgelopen winter zijn er op meerdere bedrijven koeien uitgevallen door scherp-in als gevolg van stukjes blik in de graskuil. Heeft u percelen die grenzen aan fietspaden? Ga dan pas maaien als u grondig de buitenrand van het perceel hebt gecontroleerd op weggegooide blikjes.
Scherp-in
Koeien die een scherp voorwerp hebben opgegeten met een beschadiging van de netmaag tot gevolg, verliezen in het gunstigste geval hun eetlust en krijgen een dip in de melkproductie. In het ergste geval ontstaat een chronische ontsteking en kan de koe dood gaan.
Magneten pakken geen aluminium
Een metaaldetector in een grashakselaar ‘ziet’ geen aluminium. Juist bij hakselen kunnen dus heel goed scherpe stukjes blik door de graskuil verdeeld worden. Ook een magneet in de voermengwagen en een magneet in de koe pakken geen aluminium. Het grondig zoeken naar blikjes op stukken perceel waar veel langs heen wordt gefietst (schoolroutes) is daarom belangrijk om scherp-in later te voorkomen. Snijmaïs wordt hoger gemaaid dus daar speelt het probleem minder. Toch is in verband met vruchtwisseling het ook zinvol om het maïsland schoon te houden.
Let op: Ook bij het vers gras voeren op stal kunnen weggegooide blikjes voor problemen zorgen.
Magneet nog steeds zinvol
Een magneet in de voermengwagen of in de koe is nog steeds zinvol. Door slijtage aan machines en stalinrichting komen er ongemerkt veel ijzerdeeltjes in het voer terecht. Ook eventueel eigen afval na bijvoorbeeld werkzaamheden verdwijnt ongemerkt al snel in het voer. Heeft u een koe met een onverklaarbare productiedaling en/ of minder eetlust? In een aantal gevallen kan een magneet helpen. Er zijn bedrijven die elke koe een magneet geven. De kosten zijn beperkt en mogelijke schade door scherp-in wordt er mee voorkomen.
4.000 dode koeien per jaar
Officiële cijfers van koeien met scherp-in zijn er niet. Alleen masterstudent economie Robin van der Bles van Wageningen UR bracht vorig jaar – in opdracht van milieuorganisatie Recycling Netwerk Benelux – de gevolgen in kaart. Hij focuste daarbij op scherp-in als gevolg van zwerfafval en ondervroeg 250 veehouders.
Ruim 60% van de boeren – met gezamenlijk 40.000 koeien – had in de laatste vijf jaar wel een keer met een scherp-in te maken gehad. In totaal ging het om 520 koeien. Daarvan overleden er 184. Op basis van deze cijfers maakte Van der Bles een landelijke schatting van de zwerfafvalschade. De slotsom: 11.400 tot 13.200 koeien lopen jaarlijks scherp-in op en daarvan gaan er elk jaar 3.800 tot 4.300 dood. De berekende schade: naar schatting € 10,8 tot € 16 miljoen.
Die kostenpost is opgebouwd uit:
- opruimkosten (maximaal € 8,6 miljoen).
- vroegtijdige uitvalskosten (maximaal € 3,2 miljoen).
- teruggelopen melkproductie (maximaal € 3,2 miljoen).
- veebehandelingskosten (minimaal € 0,8 miljoen).
Actieve boeren halen tegenwoordig blikjes uit het gras en beschermen de eieren van de weidevogel.
