Laat uw koe niet met het verkeerde been uit bed stappen

Met de huidige productieniveaus zijn de Nederlandse melkkoeien goed te vergelijken met topsporters. Voor een hoog productieniveau moet een koe, net als een sporter, optimaal ondersteund worden. Hierbij is voeding niet het enige wat aandacht verdient, ook het comfort van de koe is belangrijk. Een belangrijk onderdeel van het comfort voor de koe is de ligbox.

14 uur liggend herkauwen

De optimale maat van een ligbox is voor ieder bedrijf verschillend en natuurlijk afhankelijk van hoe groot de koeien zijn. Bij het bouwen van een stal worden vaak boxen geplaatst met maten die op dat moment gangbaar zijn, maar koeien kunnen qua maatvoering behoorlijk veranderen door de jaren heen. Vaak groeit de box dan niet mee. Dat is jammer, want boxen afstellen hoeft niet veel geld te kosten en kan veel opleveren. Als koeien voldoende liggen, kunnen ze meer energie steken in het aanmaken van melk. Ook de belasting op de klauwen is een stuk lager bij een goed comfort in de box. In een optimale situatie ligt een koe ongeveer 14 uur op een dag te herkauwen in de ligbox. Ieder uur dat ze minder ligt, kost melk.

Hangkoeien

Neem eens de tijd om rustig naar uw koeien te kijken. Een beeld wat we vaak tegenkomen in de stal is dat koeien in of bij een ligbox staan, niet weg willen lopen en ook niet gaan liggen. In deze situatie is er dus iets, wat de koe ervan weerhoudt om te gaan liggen. Vuistregel is dat 7-8 koeien per 10 koeien die aanwezig zijn in ligboxen, moeten liggen. Als het er minder zijn, is er winst te behalen.

Het begint bij het betreden van de ligbox. Een koe moet volledig in de box kunnen staan, voordat deze gaat liggen. Het moet dus mogelijk zijn dat de koe met vier poten tegelijk in de box kan staan. Als een koe dan eenmaal gaat liggen (of opstaat), heeft een koe veel ruimte nodig om ‘in positie’ te komen. De koe ‘slingert’ zijn lichaam om het gewicht in de benen te krijgen (zie afbeelding 1). De gemiddelde Nederlandse melkkoe heeft hierbij een lengte nodig van meer dan 3 meter! Als een koe deze ruimte niet heeft, moet de koe in een bocht opstaan of gaan liggen en wordt het een stuk lastiger om dit te doen.

Naast ruimte voor het opstaan, zijn de maten van de ligbox zelf natuurlijk ook van belang. Een grote koe heeft een grotere ligbox nodig. Een uniforme veestapel helpt dus bij het optimaal benutten van de ligboxen. Onderstaand een tabel met maten voor een ligbox, gesorteerd in een aantal gewichtsklassen. Vergelijk de maten bij verschillende klassen eens en zie hoeveel verschil er zit in een optimale boxafstelling.

Gewicht volwassen koe

Probeer een gemiddelde gewichtsklasse voor uw veestapel te bepalen door bij een aantal dieren de borstomvang te meten. Als u dit bij een aantal 3e en 4e kalfskoeien doet halverwege lactatie, heeft u gelijk het volwassen gewicht van uw veestapel berekend. Dit kan als uitgangspunt dienen voor de boxmaten.

Zijn de boxmaten op uw bedrijf passend bij uw veestapel? Als de maten ver afwijken van tabel 1, probeer de boxen dan aan te passen. Een schoft- of knieboom aanpassen, een muurtje achter de boxen slopen of een box minder in een rij en daardoor wel de juiste breedte bij alle andere boxen realiseren, kan extra liguren opleveren in uw stal.

Tabel 1 Overzicht maten ligboxen

Advies & informatie

Wilt u hierover met één van onze specialisten van gedachten wisselen? Wij helpen u graag.