Hittestress voorkomen we niet. Wel hebben we invloed op de mate van hittestress en de schade door hittestress. Belangrijk is om als melkveehouder stressvrij te blijven en de juiste keuzes te maken om de koeien zo gezond mogelijk door de zomer te loodsen.
De eerste warme dagen van 2020 zijn al weer achter de rug en de commercie draait overuren om allerlei producten te promoten die de koe koel houden. Vooral producten die zogenaamd getest zijn in verre zuidelijke landen beloven wonderen.
Schade door hittestress
Hittestress kan zeker veel schade veroorzaken. Directe schade in daling van melkproductie en gehalten, maar ook indirecte schade door druk op gezondheid en vruchtbaarheid. Een lage voeropname ligt direct en indirect ten grondslag aan deze schade. Beschikbare nutriënten voor melkproductie nemen hierdoor af, maar ook het totale functioneren van pens, maag en darmkanaal komen hiermee onder druk te staan. Tevens heeft de warmte effect op het gedrag van de koe. Naast meer drinken en staan rond de drinkbakken, blijven dieren ook liever staan als ze warmte onvoldoende kunnen afgeven in het ligbed. Meer staan geeft grotere belasting van klauwen. Problemen met klauwen kunnen grote gevolgschade geven tot ver in de winterperiode. Mogelijke middelen om al deze schade te beperken hebben dan ook al snel een positief financieel effect. Dit wordt door de commercie aangegrepen, maar het meeste effect zit in een aantal basis managementzaken die elke dag meer saldo opleveren met beperkte investering.
Vo
er en water
Alle maatregelen die er aan bijdragen dat de voeropname op peil blijft en maatregelen die zorgen dat koe zo lang mogelijk ‘normaal’ gedrag blijft vertonen, moeten zover mogelijk genomen worden om de schade te beperken. Belangrijkste is om te zorgen voor onbeperkt broeivrij en smakelijk voer naast voldoende, schoon drinkwater. Neem maatregelen voor de hele zomerperiode en houdt vast aan een bepaalde manier van werken. De koe is autist en gevoelig voor verandering. Laat de stress van veranderingen niet groter worden dan de stress van hitte. Maatregelen zoals ventilatie, broeivrij houden van voer en een smakelijker kuil voeren, vragen het minste aanpassing van het dier.
Verzuring
Voeropnamedaling bij hoge temperatuur en luchtvochtigheid is een natuurlijke reactie van de koe om zich te beschermen tegen een overmaat aan warmteproductie vanuit de vertering. Ook kan de voeropnamedaling gevolg zijn van een dalende pens pH door een verminderde buffercapaciteit, door verlies van electrolyten via zweet en uitscheiding van electrolyten via nieren om de zuurbasebalans van het bloed in evenwicht te houden bij een verhoogde ademhalingfequentie.
Buffers
Een aanvulling van het rantsoen met natriumbicarbonaat is een simpele maar ook de meest doeltreffende manier om extra elektrolyten aan te vullen. De hoeveelheid die nodig is, kunnen we op rantsoenniveau berekenen. Domweg 300 gram voeren is lang niet altijd zinvol en kan zelfs negatieve effecten hebben op voeropname en vertering. Naast natriumbicarbonaat kan ook met tragere buffers uit onder andere krijt en magnesiumbronnen voldoende veiligheid gecreëerd worden om de pens goed te laten functioneren. Hiervoor zijn hele dure producten in de markt, maar de prijs is geen garantie voor succes. Met voorgaande maatregelen is de meerwaarde van deze producten voor een groot deel in te vullen.
Concentreren
Om te compenseren voor te weinig voeropname,wordt vaak geadviseerd om het rantsoen te concentreren. Op zich is hier niks mis mee, maar het brengt wel het gevaar mee dat je daarmee afwijkt van de normen die juist van belang zijn voor het goed functioneren van de koe. Hoger energieniveau moet namelijk niet juist de oorzaak van verzuring worden. Extra krachtvoer kan daarmee juist de ruwvoeropname onder druk zetten. Lactograan is een veilig voedermiddel dat veel energie bevat maar een relatief lage warmteproductie in het dier geeft. Lactograan biedt daarbij voldoende buffer om de pH van de pens stabiel te houden.
Additieven
Naast verschillende buffers zijn er tal van additieven die beloven een koe beter met warmte te laten omgaan. Dit gaat van vitamines, mineralen, gistproducten, antioxidanten tot diverse plantenextracten. Weinig van deze producten zijn voorzien van degelijk onderzoek op de effecten op gezondheid en productie en vaak al helemaal niet onder Nederlandse omstandigheden. Maar met een klein effect op productie, gezondheid en vruchtbaarheid kunnen de kosten voor een product zich wel snel terugbetalen.
Advies & informatie
Heeft u vragen over de ABZ Preventiemix of wilt u met ons van gedachten wisselen hoe u hittestress kunt voorkomen? Wij helpen u graag!
Contact