Van alle sporenelementen in de voeding van rundvee heeft koper de laatste 10 jaar veel aandacht gekregen. Mede door veel onderzoek van leverbiopten, bloed- en melkmonsters op koper is er veel extra inzicht verkregen in de effecten van koper in het rantsoen op voorziening van koper.
Koper voor weerstand en vruchtbaarheid
Koper is een belangrijk spoorelement. Een spoorelement is een element dat in kleine hoeveelheid (mg) noodzakelijk is voor het goed functioneren van allerlei lichaamsprocessen. Koper maakt botten sterker, wat natuurlijk belangrijk is voor de ontwikkeling van het skelet van het jongvee. Koper is verder belangrijk voor de weerstand en vruchtbaarheid van het vee. Onvoldoende koper geeft meer kans op vorming van cysten en embryonale sterfte. Een tekort aan koper wordt snel zichtbaar, omdat de pigmentvorming van koper afhankelijk is. Een bruin verkleurde vacht bij de pinken of een ‘koperbril’ bij oudere koeien zijn bekende symptomen van een tekort aan koper.
Koperovermaat
Teveel koper in het rantsoen is niet gewenst, vooral wanneer een overmaat langere tijd duurt. In de lever kan koper tot grote hoeveelheden worden opgeslagen. Op langere termijn leidt dit tot schadelijke gevolgen en zet dit het functioneren van de lever en aanverwante organen onder druk. Het is zelfs mogelijk dat de lever plotseling een grote hoeveelheid koper vrij laat komen vanuit de lever in het bloed, met een vergiftiging tot gevolg. Ook kan teveel koper in de vorm van sulfaat een negatief effect hebben op de NDF-verteerbaarheid, vanwege het antimicrobiele effect op pensniveau.
Benutting varieert
Cruciaal bij de voeding van koper is de benutting ervan door de koe. Deze varieert van 1 tot 5% en wordt grotendeels beïnvloedt door een eventuele binding door zwavel en/of molybdeen. In de pens ontstaat kopersulfide dat door de koe niet kan worden opgenomen. Vooral met het voeren van vers gras en bij bedrijven op veengrond is de koperbenutting vaak laag. Vervuiling van het gras met grond speelt hierbij ook een rol. Jersey koeien hebben een efficiëntere benutting van koper dan Holstein koeien. Omdat de behoefte bij Jersey koeien lager is, is de kans op een overmaat duidelijk groter. Ook kalveren hebben een zeer hoge efficiëntie van koperopname, zolang de pens nog niet volledig ontwikkeld is.
Verlaging normen
In 2018 hebben we bij ABZ Diervoeding een eerste flinke verlaging doorgevoerd in de normen. Door intensieve monitoring hebben we hierbij geconstateerd dat dit in de praktijk nergens een tekort tot gevolg had. Enige tekorten die gezien werden was op bedrijven waar secundaire oorzaken speelden die de opname van voldoende koper in de weg stonden. Op basis van deze praktijkinformatie en internationale kennis op gebied van koperbenutting uit verschillende bronnen hebben we de normen nog verder kunnen aanscherpen.
Gebruik juiste bronnen
Om zowel overmaat als tekort te voorkomen is het niet alleen van belang om de juiste hoeveelheid te voeren in elk stadium van lactatie. Ook de vorm en de methode waarmee het verstrekt wordt is van belang. Hierbij is het type koper bepalend of er voldoende koper in de juiste vorm beschikbaar is op de plek waar het uit de darminhoud moet worden opgenomen.
Goed koper voeren en benutten
Goed koper voeren en benutten is erg belangrijk om een tekort of overmaat aan koper te voorkomen.
- Voorzie uw jongvee, droge koeien en melkkoeien van een goede dosering van het juiste mineralenmengsel op basis van een rantsoenberekening met onze Actief normen.
- Analyseer uw kuilen op sporenelementen en wij berekenen hierop de juiste aanvulling.
- ABZ Diervoeding kan mineralen en sporenelementen naar behoefte aanvullen in uw maatvoer.
- Eventueel kan een maatmineraal worden samengesteld waardoor de voorziening van mineralen elke dag hetzelfde is ongeacht de hoeveelheid voer dat wordt gevoerd.
- Bij een hoge S-index van uw graskuil is het belangrijk om te controleren of het zwavelgehalte van uw totale rantsoen niet belemmerend wordt voor een goede koperbenutting.
- Molybdeen is extra beperkend voor de zwavelbenutting. Klaver bevat veel molybdeen.
- Beperk eventueel de zwavel in het rantsoen door beperking van bijvoorbeeld tarwegistconcentraat en raapzaadschroot.
- Vital Top (3062) en Vital Regio (3568) zijn mineralenmengsels waarmee een deel van de sporenelementen vanuit beter beschikbare bronnen (o.a. chelaat) wordt verstrekt aan de melkkoeien.
Bespreek de voorziening van koper en andere (spoor)elementen aan uw koeien met uw rundveespecialist.