Er is de laatste tijd meer belangstelling voor de voeding van koper aan melkvee. De maximum wettelijke norm voor de hoeveelheid koper in voer voor rundvee wordt per 1 januari 2019 verlaagd. Daarnaast schenkt de Gezondheidsdienst (GD) meer aandacht aan een eventueel kopertekort of koperovermaat. Op de sectiezaal van de GD zijn afgelopen jaren meer gevallen geconstateerd van koperovermaat in de levers als gevolg van een te royale kopervoorziening. ABZ Diervoeding heeft voor elk (spoor)element, en dus ook voor koper, een Actief norm per koe per dag.
Weerstand en vruchtbaarheid
Koper is een belangrijk spoorelement. Een spoorelement is een element dat in kleine hoeveelheid (mg) noodzakelijk is voor het goed functioneren van allerlei lichaamsprocessen. Koper maakt botten sterker, wat natuurlijk belangrijk is voor de ontwikkeling van het skelet van het jongvee. Koper is verder belangrijk voor de weerstand en vruchtbaarheid van het vee. Onvoldoende koper geeft meer kans op vorming van cysten en embryonale sterfte. Een tekort aan koper wordt snel zichtbaar, omdat de pigmentvorming van koper afhankelijk is. Een bruin verkleurde vacht bij de pinken of een ‘koperbril’ bij oudere koeien zijn bekende symptomen van een tekort aan koper.
Teveel koper
Teveel koper in het rantsoen is niet gewenst, vooral wanneer een overmaat langere tijd duurt. In de lever kan koper tot grote hoeveelheden worden opgeslagen. Op langere termijn leidt dit tot schadelijke gevolgen en zet dit het functioneren van de lever en aanverwante organen onder druk. Het is zelfs mogelijk dat de lever plotseling een grote hoeveelheid koper vrij laat komen vanuit de lever in het bloed, met een vergiftiging tot gevolg.
Benutting varieert
Cruciaal bij de voeding van koper is de benutting ervan door de koe. Deze varieert van 1 tot 5% en wordt grotendeels beïnvloedt door een eventuele binding door zwavel en/of molybdeen. In de pens ontstaat kopersulfide dat door de koe niet kan worden opgenomen. Vooral met het voeren van vers gras en bij bedrijven op veengrond is de koperbenutting vaak laag. Vervuiling van het gras met grond speelt hierbij ook een rol. Jersey koeien hebben een efficiëntere benutting van koper dan Holstein koeien. Omdat de behoefte bij Jersey koeien lager is, is de kans op een overmaat duidelijk groter. Tenslotte is de benutting van organisch gebonden koper beter dan anorganisch koper.
Goed koper voeren en benutten
Goed koper voeren en benutten is erg belangrijk om een tekort of overmaat aan koper te voorkomen.
- Voorzie uw jongvee, droge koeien en melkkoeien van een goede dosering van het juiste mineralenmengsel op basis van een rantsoenberekening met onze Actief normen.
- Laat kuilen op spoorelementen onderzoeken om de juiste aanvulling te kunnen berekenen.
- ABZ Diervoeding kan u maatvoer met de juiste mineralen leveren.
- Eventueel kan een maatmineraal worden samengesteld waardoor de voorziening van mineralen elke dag hetzelfde is ongeacht de hoeveelheid voer dat wordt gevoerd.
- Bij een hoge S-index van uw graskuil is het belangrijk om te controleren of het zwavelgehalte van uw totale rantsoen niet belemmerend wordt voor een goede koperbenutting.
- Vital Top en Multi Chelaat zijn mineralenmengsels waarmee een deel van het koper organisch wordt verstrekt aan de melkkoeien.
- Beperk eventueel de zwavel in het rantsoen door beperking van bijvoorbeeld tarwegistconcentraat en raapzaadschroot.
- Strooi alleen zwavel (Sulfan) indien nodig (zand- en kleigrond).
- Molybdeen is extra beperkend voor de zwavelbenutting. Klaver bevat veel molybdeen.
Juist nu er weer veel rantsoenberekeningen worden gemaakt met nieuwe graskuilen van het afgelopen jaar is het een goed moment om de voorziening van koper en andere (spoor)elementen aan uw koeien met uw rundveespecialist te bespreken.