Geheim van klaver ontrafeld

Waarom gras klaver telen? 

Voordelen van klaver

• Besparing op stikstofbemesting: klaver bindt stikstof uit de lucht en geeft dit af aan het grasland. Dit bespaart zo’n 100 – 300 kg stikstof per hectare per jaar. (witte klaver tot 150 kg N en rode klaver tot 350 kg N.
• Besparing op aankoop eiwitrijk (ruw)voer: met behulp van klaver produceer je meer eiwit van eigen land en hoef je minder eiwitrijk (kracht)voer aan te kopen.
• Hogere melkopbrengst: extra smakelijkheid en betere verteerbaarheid zorgen voor een hogere ruwvoeropname. Dit zorgt voor meer melk in de tank.
• Meer opbrengstzekerheid: klaver is goed bestand tegen droogte, dit zorgt voor een stabiele ruwvoerproductie, ook tijdens droogte.

Witte klaver

In vergelijking met Engels raaigras zijn de wortels van witte klaver dikker en minder vertakt, waardoor het totale bewortelde oppervlak kleiner is. Wortelmassa van witte klaver is 1/10 van die van Engels raaigras. Witte klaver heeft goede fosfaat en kali voorziening nodig! Witte klaver is zowel gevoelig voor langdurige of scherpe droogte als voor frequente wateroverlast.

Rode klaver

Kan zich goed handhaven naast sterk groeiend gras. Het is sterk groeiend met een aantal bloeistengels die het blad mee om hoog nemen. (60 a 80 cm volledig uitgegroeide plant) met vrij lange penwortel (kan beter tegen droogte). Kan minder goed tegen beweiding. Belangrijk verdeling van het zaad over het perceel. Maai percelen in combinatie met gras 1 tot 4 jaar. Minder kritisch op omstandigheden dan witte klaver.

pH bodem

De ervaring is dat rode klaver bij een lagere pH toch kan groeien en dat ze minder eisen stelt aan de bodemvruchtbaarheid dan witte klaver. Witte klaver kan groeien bij een lage pH, maar de stikstofbinding verloopt dan minder goed. Als de pH rond de 5,2/5,3 zit (nog) niet aan klaver beginnen. Zit de pH rond de 5,5 dan een Physiomax gift geven van 600 kg/ha (= plus 0,3 pH) dan komt de pH op meer gewenst niveau van 5,8 en dat is wel het minimale voor een vlinderbloemige voor het goed doen slagen van het gewas. Het streven is altijd 6!

Zaaien of doorzaaien

Zaaien:

• Witte klaver 5 kg per ha. (met 40-50 kg graszaad per ha).
• Rode klaver 5 tot 10 kg ha. (met 40-50 kg graszaad per ha).

Klaver vestigt zich het beste tussen 15 maart en 15 september. Zaaidiepte ongeveer 5x de grote van het zaad (30-50 mm). Beste tegen ontmenging van het klaverzaad is apart te zaaien. Niet mogelijk dan niet meer dan 1 ha in de
machine om ontmenging te voorkomen (om praktische reden dan op 1 cm diepte zaaien).

Doorzaaien:

Klaver vestigt zich het beste tussen 15 maart en 15 september. Maai het gras kort! (Gras heeft hierdoor meer tijd nodig voor zijn hergroei). Zaai ondiep (30-50 mm). Bij veel open plekken in de weide kun je het beste 10 kg graszaad bijmengen.

Het belang van bemesten

Vanwege de lagere stikstofbehoefte van 60-80 kg N per ha wordt er op grasklaver percelen vaak minder drijfmest uitgereden. Dit betekent dat afhankelijk van de bemestingstoestand van de bodem er in het groeiseizoen
bij bemest moet worden. Met name in droge periodes kan een gebrek aan Kali de groei van gras sterk beperken. Omdat Kali makkelijk uitspoelt, is de kans op Kali-gebrek later in het seizoen vrij groot. Het is dus belangrijk om het kali-niveau op peil te houden en waar nodig via bemesting aan te vullen.

* op mobiel kunt u de volledige tabel zien, door naar rechts te scrollen.

Als voor de overige sneden organische mest wordt toegediend voor de fosfaat en kali, geef dan op jaarbasis niet meer dan 200 kg werkzame N uit zowel organische mest als kunstmest. Dit komt het aandeel witte klaver ten goede. Geef de organische mest bij voorkeur in de eerste helft van het groeiseizoen.

De ontrekking van kali

Uit de eerste uitslagen van de graskuilen uit het voorjaar van 2022 blijkt dat de graskuil gemiddeld 31 g kalium/ kg ds bevat, ofwel 37,3 kg Kali (K2O). Uitgaande van deze 37,3 kg Kali/ kg ds en een drijfmestgift van 25 m3 per ha is de onttrekking als volgt:

Onkruidbestrijding

Gras klaver oogsten en inkuilen

• Niet te zware snede (maximaal 4 ton ds per ha.)
• In de middag maaien (i.v.m. suikers)
• Maaier met kneuzer 
• Korte veldperiode
• Zorg voor minimaal veldverlies ( kleine klaverbladjes zijn kwetsbaar)
  • dus minimaal schudden (laagtoerental)
  • rustig wiersen
  • scherp drogend weer eerder in de wiers
• Niet te droog inkuilen maximaal 40 % ds
• Extra aandacht op de kuil

Inkuilen:

Klaver in het rantsoen

Door eisen in PlanetProof en andere melkstromen, het nieuwe GLB en drogere zomers is er steeds meer belangstelling voor de teelt en het voeren van klaver. Hoewel het aandeel in het rantsoen erg varieert, is het belangrijk om meer te weten over de voederwaarde van klaver. Deze blijkt in de praktijk hoger dan de analyse aangeeft. “Klavers melken gemakkelijker dan je zou verwachten” is dan ook een veel gehoorde opmerking uit de praktijk. Wat is het geheim?

Restfractie

In graskuil zit altijd een hoeveelheid rest die niet op papier staat aangegeven. Deze rest bestaat in gras voor de helft uit pectine. Pectine zijn kleefstoffen die ervoor zorgen dat de cellen in de grasplant aan elkaar plakken. Deze pectine zijn goed verteerbaar. Uit Zweeds onderzoek blijkt dat er in rode- en witte klaver wel 2 – 3 keer zoveel pectine aanwezig zijn in gras. Klavers hebben dan ook een grotere hoeveelheid rest die niet op papier staat en onvoldoende mee wordt gerekend in de VEM-waarde van dit product.

Klavers: stikstof- én waterbinder

Klavers kennen we als stikstofbinder en wordt dan ook ingezet om kunstmest te besparen. Maar de vele pectine maken klaver (en ook luzerne) ook tot waterbinder. Pectine is namelijk het bestanddeel in de plant dat water bindt en hierdoor vorm aan het gewas geeft. Dit verklaart ook mede dat in droge zomers de klavers blijven doorgroeien en gras/klaver-percelen in drogere zomers de hoogste opbrengst geven.

Er zit ‘perspulp’ in klaver

Pectineverbindingen bevatten veel calcium waardoor pectine ook wel ‘calciumgel’ genoemd wordt. Het bekendste voedermiddel dat we kennen met de hoogste hoeveelheid pectine én calcium is perspulp. Je zou dus kunnen zeggen dat er “perspulp” in klaver zit. Klavers hebben op papier een hoger ADL-gehalte en vaak een lage hoeveelheid suiker en daardoor een lagere voederwaarde. De “perspulp” in klavers geven in de praktijk echter een hoger aanbod verborgen pensenergie dan waarmee wordt gerekend. De bekende dunnere mest bij het voeren van klaver hoeft dan ook niet alleen maar door een eiwitovermaat veroorzaakt te worden.

Calciumgehalte maat voor klaveraandeel

Klavers hebben een hoger calciumgehalte vanwege de pectine of ‘calciumgel’. Ze bevatten meer dan 10 gram calcium per kg droge stof, terwijl graskuil varieert van 3 tot 6 gram per kg droge stof (afhankelijk van de grondsoort). Het calciumgehalte in een gras/klaverkuil is een maat voor het klaveraandeel.

Bekalking voor klaver

Het is erg belangrijk om de pH van de percelen waar klaver wordt geteeld op peil te hebben en te houden. Dit geldt ook voor de teelt van luzerne waarvoor ons team Plant & Teelt dit voorjaar op vele percelen de pH onderzocht heeft. Voor een hectare rode klaver is jaarlijks alleen al voor de calciumonttrekking 150 tot 200 kg Physiomax nodig, die snel beschikbare calcium levert aan de bodem.

Behoud van klavers in het rantsoen

Graag willen wij de klavers (maar ook luzerne en kruiden) die u geteeld heeft op de juiste waarde schatten voor uw rantsoen. Hiermee dragen we bij aan meer melk uit uw eigen ruwvoer en een hoger aandeel eiwit van eigen land. Overleg met uw specialist hoe u klavers zo goed mogelijk kunt behouden in uw perceel en in uw rantsoen. Daar profiteren zowel uw koeien als uw bedrijf van!