Firma HK Holstein boert met 340 melkkoeien energieneutraal

In het Noord-Hollandse poldergebied Schermer zijn vijf jaar geleden de melkveehouderijen van de families Kregel en Van der Helm samengevoegd. Met een nieuwe stal, zes melkrobots, een BeddingMaster en een monomestvergister kan de firma HK (Helm-Kregel) Holstein uit Zuidschermer met een gerust hart en energieneutraal de toekomst in.

Het bedrijf van Henk (57) en Annie (55) Kregel-Kalverboer, zoon Lars (25 jaar) en schoonzoon Sjoerd van der Helm (32 jaar) heeft 340 melk- en kalfkoeien (vooral de zorg van Sjoerd) en 220 stuks jongvee (de verantwoordelijkheid van Lars, naast ruwvoerwinning en mechanisatie). Henk is het manusje van alles. Annie doet de financiële administratie en springt bij waar nodig. Daarnaast werkt Annie 3,5 dag per week als hoofd radiologie in het ziekenhuis. Ze zit in de Raad van Commissarissen van Rabobank Regio Waterland en start één dezer dagen als voorzitter van LTO Noord afdeling Land van Leeghwater.

Sjoerd is getrouwd met Marlies (30), oudste dochter van Henk en Annie. Dochter Else (28) woont op een tweede locatie 5 km verderop, is bedrijfsadviseur bij Flynth en doet de mestboekhouding. Dochter Lieke (22) studeert nog en startte een paar maanden geleden op het bedrijf een boerderijwinkel.

Henk (zelf geen boerenzoon) en Annie zijn met boeren gestart in Driehuizen, op het bedrijf van de buurman. Wegens gebrek aan groeimogelijkheden verkochten ze het in 2006 en verhuisden ze met hun koeien naar Zuidschermer, waar ze het melkveebedrijf van Annies ouders kochten.

In 2016 – ze molken toen 160 koeien – stopte Annies vader en kwam schoonzoon Sjoerd samen met zijn ouders in de maatschap. Ze brachten de 120 koeien in van hun bedrijf in Markenbinnen, dat onvoldoende groeimogelijkheden had.

De toenmalige loopstal uit 2011 bood echter plaats aan ‘slechts’ 200 koeien. Daarom is in 2019 de bestaande loopstal verlengd en twee keer zo groot geworden, met plaats voor 350 melkkoeien. Het bedrijf heeft circa 200 ha grond, waarvan 21 ha maïs, de rest gras, waarvan 45 ha gepacht natuurbeheergrond.

Stalinrichting

In de nieuwe stal kwam een emissiearme vloer met mestschuif. Er kwam een mestvergister en een BeddingMaster die de mest scheidt en de dikke fractie hygiëniseert (36 uur boven 60°C). Deze exportwaardige mest bevat dan nog maar heel weinig bacteriën en geen kiemkrachtige onkruidzaden.

Dankzij die mestvergister zijn het bedrijf plús de twee woonhuizen zelfvoorzienend voor wat betreft elektriciteit. “Zo’n mestscheider en vergister zien we als onze maatschappelijke bijdrage aan de terugdringing van het stikstof- en CO2-probleem”, zegt Sjoerd. “Door de directe scheiding van de mest en afvoer van de dagverse mest naar de mestvergister, krijgt stikstof amper de tijd om vrij te komen. Bovendien zorgt de vergister voor een enorme energiebesparing.”

Bij de nieuwbouw werd de zij-aan-zij melkstal 2×10, die nodig aan vervanging toe was, vervangen door zes Lely A5 robots in kassa-opstelling met weidegang. De veestapel werd uitgebreid naar 340 melkkoeien.

In de stal lopen de koeien in twee groepen: een groep vaarzen en tweedekalfskoeien en een groep oudere koeien. De koeien gaan twee keer 3,5 uur naar buiten, volgens het systeem Nieuw Nederlands Weiden. De diepstrooiselboxen worden gevuld met gehygiëniseerde mest uit de mestscheider.

Robotmelken

Sjoerd: “Het voordeel van robotmelken is dat je per koe veel meer gegevens verzamelt via de zender in de halsband: hoe vaak ze komen, hoeveel minuten ze herkauwen, of vreten, hun activiteit, de
temperatuur en kwaliteit van de melk… en dat alles geeft ook informatie over hun gezondheid. Meer nog dan je kunt waarnemen in de melkput, zeker met 300 koeien. Maar wij lopen evengoed
nog wel drie keer per dag tussen de koeien. Daarnaast maakt Bas Timmer, onze rundveespecialist bij ABZ, geregeld een robotanalyse om te zien waar de verbeterpunten liggen. Aan de hand van al
die digitale gegevens kun je veel eerder zien of je moet sturen in rantsoen bijvoorbeeld, of dat een koe misschien gezondheidsproblemen heeft. Zo’n koe gaat meteen het separatiehok in. Iedere week komt de veearts langs om te scannen, enten, onthoornen en dergelijke. Die neemt gelijk zo’n verdachte koe mee.”

Voeding

Sinds drie jaar levert ABZ Diervoeding het voer. Aanleiding voor de overstap was dat ze gingen meedoen aan een pilot voor een non-GMO-project van afnemer CONO. “ABZ was flexibel en kon als één van de eerste GMO-vrije brokken maken”, verklaart Sjoerd deze stap. “Ook dat ze maatvoer leveren en aan mestzeven doen, speelde mee. Brok komt sowieso bij ABZ vandaan, voor de losse grondstoffen bellen we nog wel eens een rondje op zoek naar de goedkoopste leverancier, maar we komen eigenlijk altijd wel weer bij ABZ uit. We lezen ons graag in over de producten die we voeren, qua prijzen en voederwaardes. We bespreken alles met Bas, maar we volgen niet klakkeloos elk advies. Van elk wijzigingsadvies in het rantsoen willen we het waarom weten, maar we bepalen zelf wat we gaan doen.”

Het bedrijf stuurt onder andere op gegevens van de halsbandzender en het mestonderzoek. Bas zeeft de mest om de vertering te bepalen, op basis daarvan wordt het rantsoen aangepast voor een maximale benutting.

Verwachtingen

Het bedrijf zit nog in de transitiefase en ze verwachten in productie nog behoorlijk te kunnen stijgen. De stal is nog niet vol, maar vooral het robotmelken, een betere sturing in het rantsoen en de betere leefomstandigheden in de nieuwe stal met ruimere boxen zullen nog invloed hebben op de productie. “Sinds het robotmelken zijn we op jaarbasis per koe al 1300 liter gestegen en daar valt nog veel meer uit te halen”, verwacht Sjoerd. “De gemiddelde leeftijd zal stijgen en daarmee ook de productie. Er is dan bovendien minder vervanging nodig, wat het boeren duurzamer maakt. Ook met fokkerij hopen verbeteringen te realiseren, met name qua bouw. We gebruiken gesekst sperma en bij het jongvee zijn we vorig jaar begonnen met genomic testen om de uitschieters naar beneden uit het fokprogramma te halen.”

Sjoerd beseft dat het bedrijf heeft geboft: “We hebben met de nieuwbouw in één keer een heel grote stap kunnen zetten. Dankzij subsidie van de provincie zijn we nu energieneutraal. Zo zijn er niet veel. Als die subsidie er niet was geweest, was de vergister er niet gekomen.