Melkveehouders Els (36) en Gerard (36) Uijterlinde runnen in Deurningen een niet-alledaags melkveebedrijf. De focus ligt op zo veel mogelijk vers gras in de koe, maar het bedrijf heeft ook een tweede tak: ze doen onderzoek naar mogelijkheden om natuurinclusief het saldo verder te verhogen. De opgedane kennis delen ze met collega-melkveehouders.
Els (36) en Gerard (36) melken 195 koeien (Holstein-Frisian) en hebben 50 stuks jongvee. Ze boeren op 89 hectare hoge zandgrond, erg droogtegevoelig, waarvan 72 ha gras; 13 ha snijmaïs, 1,5 ha voederbieten en 2,5 ha mengteelt van veldbonen met tarwe. Ze kozen bewust voor personeel om vrijheid te houden én om zichzelf te blijven ontwikkelen. Vorig jaar hebben ze het bedrijf overgenomen van Els’ ouders. Zij zijn nu de vierde generatie Mentink op de boerderij.
De focus van Els en Gerard ligt op vers gras, om zoveel mogelijk voederwaarde om te zetten in melk. Het streven is om per dag zo’n 10 kg droge stof vers gras in de koe te krijgen. Els licht toe: “We doen op de huiskavel aan stripgrazen, met spinnen. We verzetten twee keer per dag de draad, voor een hogere grasopbrengst per hectare. In droge tijden, wanneer we op de huiskavel te weinig gras in de koe krijgen, kunnen we gemakkelijk het tekort aanvullen met vers gras van veldpercelen.” Met een wekelijkse grashoogtemeting schatten ze de voorraad gras in, zodat ze een betere planning kunnen maken. Alles wat gemaaid wordt voor het stalvoeren, gaat in de maai-opraapwagen over de weegbrug zodat exact bekend is wat er wordt binnengehaald en gevoerd. Bovendien nemen ze wekelijks monsters van het verse gras om de voederwaarde te bepalen.
Tweede tak: onderzoek
Els en Gerard hebben allebei gestudeerd aan de Wageningen Universiteit. Beiden deden Dierwetenschappen, Els heeft Diervoeding en -fysiologie gedaan en Gerard heeft ook de studie Agrotechnologie afgerond. Ze hadden elk een baan buitenshuis toen ze in 2015 in de maatschap van de ouders van Els stapten. Els werkte bij een leverancier van diervoederadditieven die ook aan ABZ Diervoeding levert, Gerard ontwikkelde stappentellers bij een bedrijf in Edinburgh. Het is daarom niet zo vreemd dat ze in 2017 zijn gestart met het doen van praktijkonderzoek op hun bedrijf, een tweede tak die goed is voor circa 10% van de omzet.
Ze begonnen heel klein met proeven met kruidenrijk grasland en grasklaver. Dat bleek positieve resultaten te geven. Els: “Het aantal kg eiwit dat wij van een hectare halen is bij kruidenrijk of klaverrijk grasland hoger dan bij alleen gras. Inmiddels komt 70% van ons gras van kruidenrijk of klaverrijk grasland. En als we nu nieuw gras inzaaien, is dat niet zonder klaver. We hebben met minder kunstmest dezelfde of hogere eiwitopbrengsten. De kruiden zijn geselecteerd op voederwaarde.”
Opdrachtgevers
Els en Gerard hebben voor de onderzoeken commerciële opdrachtgevers, maar ze werken ook met subsidietrajecten. Vaak ligt het initiatief voor nieuw onderzoek bij henzelf, vanuit hun eigen interesse en motivatie. Dat is praktisch onderzoek waar collega-melkveehouders direct hun voordeel mee kunnen doen. Opdrachtgevers zijn bijvoorbeeld additievenleveranciers. “Ik wil onderzoek uitvoeren met handelingsperspectief voor de veehouders. Daarom ontvangen wij graag studiegroepen van melkveehouders of bijvoorbeeld studenten. We laten resultaten zien en dragen kennis over.”
Momenteel doen ze samen met de Wageningen Universiteit, in opdracht van het ministerie van LNV, onderzoek naar methaan- en ammoniakemissie. “We willen aantonen hoeveel invloed je met gras- en voermanagement hebt op die emissie. We brengen daarom precies in kaart wat de koeien vreten. We wegen al het voer dat de koeien krijgen, we wegen het restvoer, we nemen monsters om het droge stofgehalte te bepalen, enzovoort. In en buiten de stal worden de concentraties ammoniak, methaan en CO2 gemeten. Het effect van weidegang en vers gras is op dit moment niet goed in beeld in emissiemeting, wij willen daar verandering in brengen”.
En dat is niet het enige onderzoek dat er nu loopt. Ze doen ook proeven met stikstofbindende gewassen, zoals veldbonen. Onder meer in studieclubverband. “Met zes collega-melkveehouders doen we onderzoek naar manieren om eiwitopbrengst van eigen land te verhogen. Dat is supertof om te doen. Samen brainstormen en manieren bedenken. We meten de opbrengsten en koppelen die aan het verloop van de teelt. Die resultaten komen gewoon voor iedere melkveehouder beschikbaar op onze website.”
Ook hebben ze een demoveld met diverse maïs- en voederbietrassen en loopt er een proef naar kunstmestvrij snijmaïs telen met mycorrhizza schimmels.
Voeding
Sinds 2017 voeren ze van ABZ Diervoeding, dat Els al kende vanuit haar vorige baan. “Ik heb ABZ ervaren als een integere club waar de mensen op de weg ook kansen krijgen om wat uit te proberen”, verklaart Els. “We moeten veel meer rekening houden met de werking van de pens, vind ik. En zo staat ABZ er ook in. Indertijd bleek bijvoorbeeld na het zeven van de mest dat de maïs niet geheel verteerd was. Het kan op papier wel kloppen, maar als de koeien er niets mee doen, moet je iets veranderen. Daarom zijn we meer gerst gaan voeren om de penswerking te verbeteren. Mestzeven kan jou veel duidelijkheid geven. Bovendien vind ik ABZ Select handig. Het is interessant om je eigen bedrijf te vergelijken met andere bedrijven met dezelfde intensiteit. En dan zie ik dat op dit moment ons saldo een euro per koe per dag boven de referentiegroep ligt.”
Toekomstplannen
“We hebben een sterke verbondenheid met deze plek”, zegt Els tot slot. “Daarom kijken we naar wat mogelijk is op deze plek. We zijn trots op de manier waarop we het bedrijf hebben mogen overnemen. Dat we de kans hebben gekregen om te veranderen, dat we technisch en financieel beter zijn gaan draaien en tegelijkertijd ons eigen ding hebben kunnen doen. De koeien geven meer melk, we voeren ze minder eiwit, houden de focus op voeren en voerkwaliteit en zorgen dat de kuilen kloppen.
We hebben het gezocht in het verbeteren van het vakmanschap. Dat doen we liever dan grote investeringen doen in nieuwe machines of een nieuwe stal.
We zijn nu bezig om ook eigen kalveren af te gaan mesten en lokaal te verwaarden. Daarom kruisen we in met Black Angus en Belgisch Blauw. Deze kalveren kunnen wellicht bij het stripgrazen de weideresten van de melkkoeien goed kort vreten. En misschien gaan we de akkerbouwtak verder uitwerken en ons richten op niet-kerende grondbewerking en mechanische onkruidverwijdering. Daar zien we wel toekomst in.”
Nieuwsgierig geworden? Kijk op www.ervementink.nl.
Kengetallen Erve Mentink, Deurningen | |
Rollend jaargemiddelde (kg melk) | 9.803 |
Vet (%) | 4,32 |
Eiwit (%) | 3,59 |
Gehalte ruw eiwit in melkveerantsoen (%) | 15,2 |
Ureumgetal (mg/100 gram melk) | 16 |
Voersaldo (€ per koe per dag, laatste kwartaal) | 12,31 |
Videobeelden bij Erve Mentink
Kijk en luister naar het verhaal van Els en Gerard Uijterlinde:
Onderstaand een foto-overzicht van de bedrijfsreportage bij Erve Mentink: