Boukje en Egbert de Graaff boeren natuurinclusief in het veenweidegebied

Onder de naam V.O.F. Veenzicht hebben Egbert en Boukje de Graaff-van Weerdenburg sinds 12 jaar een melkveehouderij in het veenweidegebied rond Nieuwer ter Aa. Ze boeren maatschappelijk verantwoord met veel oog voor de natuur om hen heen.

In 2010 kwamen Boukje (36) en Egbert (40) in het bedrijf van Boukjes ouders. Die waren aan het afbouwen en molken nog 35 koeien. Boukje en Egbert durfden de overname aan en bouwden in 2014 over de oude ligboxenstal een nieuwe, langere stal. Ze breidden uit naar 90 melkkoeien en 30 stuks jongvee, rood- en zwartbonte Holstein-Friesians. Ze hebben 39 hectare grasland, waarvan sinds 2018 drie hectare natuurland. Door de groei van de veestapel is er snijmaïs in het rantsoen gekomen. Deze maïs wordt aangekocht. De melk leveren ze onder het keurmerk Planet Proof aan Friesland Campina.

Gebiedsproces

In de omringende polder is een gebiedsproces geweest om een natuurverbinding te maken van de Nieuwkoopse plassen naar de Vinkeveense plassen. In deze puzzel zijn via ruilverkaveling vier bedrijven uitgekocht en alle overige bedrijven versterkt in oppervlakte. Voor de natuurverbinding hebben alle deelnemende boeren op eigen grond een stukje natuur gemaakt.

Boukje en Egbert noemen zich natuurinclusieve boeren. Egbert: “We hebben natuurland, zonnepanelen, doen mee met Planet Proof, doen aan slootkantbeheer en weidevogel-beheer. We hebben dan ook veel weidevogels op ons land, en onze sloten herbergen onder meer drie kolonies zwarte sternen met elk zo’n tien nesten.” Egbert werkt nog twee dagen bij een aannemer en is daarnaast voorzitter van de gebiedscoöperatie Groot Wilnis–Vinkeveen, voortgekomen uit het genoemde gebiedsproces. Als coöperatie denken de 25 deelnemende veehouders graag mee over het stikstofvraagstuk en de toekomst van de landbouw. Deze coöperatie is nu bezig met de aanleg van een veenweide-infiltratiesysteem tegen bodemdaling in de polder. Egbert en Boukje hebben in hun eigen grond al infiltratiedrains liggen. “Die liggen onder slootpeil waardoor de veengrond natter blijft en minder inklinkt, en waardoor er bovendien minder CO2 vrijkomt”, verklaart Egbert. “We doen dit niet voor onszelf – ik heb er geen voordeel van – maar is volledig voor het maatschappelijk belang, op verzoek van de overheid.”

Droogstand

Anderhalf jaar geleden stapte V.O.F. Veenzicht voor het voer over naar De Samenwerking, dat begin dit jaar is samengegaan met ABZ Diervoeding. Er waren al een tijdje problemen met de droogstand, met name in de zomer: de koeien startten slecht op en de kalfjes waren slap. In overleg met rundveespecialist Gerard van Vliet is toen het voer voor de droge koeien, die tot dan min of meer met de gewone koeien aten, beter uitgebalanceerd. De droge koeien krijgen nu een speciaal rantsoen, bestaande uit het hooi van het natuurland, aangevuld met drogekoeienbrok. Boukje, verantwoordelijk voor het jongvee, is heel tevreden: “Het loopt nu als een trein. De biest is goed, de kalfjes doen het goed en de koeien starten probleemloos op. Op die manier kunnen we het natuurland heel mooi tot waarde maken. We kopen ook natuurgras bij, zodat we de droge koeien jaarrond op dit rantsoen kunnen zetten.”

Ze hebben tot nu toe nog geen dag spijt gehad van hun overstap, verklaart Egbert. “Bovendien kan ABZ Diervoeding maatvoer maken, dus een eigen brok of meel met een samenstelling afgestemd op ons rantsoen. Dat vind ik een groot voordeel en daar hebben we al veel baat bij gehad, ook omdat we niet zelf kunnen mengen. We hebben momenteel bijvoorbeeld een erg laag fosforgehalte in de graskuil en kunnen in de brok heel gemakkelijk extra monocalciumfosfaat bij laten persen.”

Grip op Gras

Egbert is lid van de studiegroep ‘Grip op Gras’. Twee weidecoaches vanuit ABZ Diervoeding, Ronald Beukeboom en Gert Goedhart, begeleiden deze studiegroep, bestaande uit twaalf veehouders. Het doel is om een hoger rendement – lees meer melk – uit vers gras te halen. Egbert: “Door er met elkaar mee bezig te zijn, ben je veel scherper en je motiveert elkaar. De weidecoaches adviseren bijvoorbeeld in beweidingssysteem. Tot voor kort lieten wij onze koeien het gras te kort vreten. Gevolg is dat hergroei te lang op zich laat wachten. Bovendien nemen de koeien te weinig droge stof op. Wij hebben dat opgelost door ze dit jaar een groter stuk land te geven met elke dag een nieuw stuk erbij, afgezet met een draad. In het voorjaar zetten we ook een draad achter de koeien, zodat ze elke dag een stukje opschuiven. ’s Zomers vervalt de achterste draad en in het najaar werken we helemaal niet meer met draden. Dit jaar hebben ze veel meer droge stof opgenomen en daardoor ook heel constant en veel meer melk geproduceerd.

Het is arbeidsintensiever, maar het heeft ons veel gebracht.” Het maaien heeft afgelopen zomer 100% in dienst van de beweiding gestaan. Het maaimoment op de beweidbare percelen hing daarom niet af van hoeveel gras er stond, maar van het moment waarop de koeien weer het perceel in moesten. Egbert: “Dit is zó goed bevallen, dat doen we komend jaar weer.”

Egbert en Boukje hebben sinds dit voorjaar ook standaard niet één maar twee soorten meel op voorraad: Eiwit- en Energiemeel. Zodoende kunnen ze beter sturen bij een energie- en/of een eiwittekort in het rantsoen.

Bodem

Half november liepen de koeien nog steeds buiten. Egbert: “Omdat je merkt dat het meer oplevert, doe je ook je best om de koeien zo lang mogelijk buiten te houden. We hebben overal kavelpaden, dus de infrastructuur is op orde om lang te kunnen beweiden.

Dit jaar hebben we ook anders bemest: een keer vaker kunstmest gestrooid, maar kleinere hoeveelheden per keer om meer smakelijkheid in het gras te houden.” Afgelopen najaar heeft Bart Sol, specialist Plant & Teelt bij ABZ Diervoeding, samen met Egbert een rondje gelopen door het grasland en de pH-toestand met een eigen prikker gemeten. Hieruit bleek dat de pH op veel plekken te laag was, waarna Egbert met de kunstmeststrooier de korrelkalk PhysioMax heeft gestrooid.

Trots

“Ik vind het bijzonder hoe we het bedrijf van mijn ouders hebben kunnen voortzetten en laten groeien”, zegt Boukje met trots. “Men heeft ons in 2010 voor gek verklaard toen we hier met 35 koeien begonnen. Toch hebben we hier een levensvatbaar bedrijf kunnen neerzetten.”

Videobeelden bij V.O.F. Veenzicht

Kijk en luister naar het verhaal van Egbert de Graaff:

Onderstaand een foto-overzicht van de bedrijfsreportage bij V.O.F. Veenzicht: