Afgelopen twintig jaar zijn er veel ontwikkelingen geweest omtrent het gebruik van fytogene middelen in veevoeder. Fytogene middelen bestaan uit actieve stoffen die voorkomen in planten, die een positief effect kunnen hebben op prestatie en de gezondheid van het dier of dragen bij aan het verminderen of voorkomen van problemen. Voornamelijk door het verminderde antibioticagebruik, en dat het streven nog steeds is om het antibioticagebruik verder te verlagen, is het gebruik van fytogene middelen toegenomen in veevoeders.
De hele plant of juist het extract?
Fytogene stoffen komen uit planten, waar er verschillende mogelijkheden zijn om ze te verwerken in het voer. Het is mogelijk om de gehele plant te drogen, te vermalen en dan te verwerken in het voer of om er een extract van te maken, meestal door delen van de plant verder te verwerken. Tot slot wordt er etherische olie uit de plant gehaald, veelal door de plant te persen en dan de olie te gebruiken als toevoeging. Veelal worden de laatste twee categorieën het meest gebruikt in de markt, omdat deze sterk geconcentreerd zijn en daarmee ook een hogere effectiviteit behaald kan worden.
Voorbeelden van veelgebruikt kruiden en specerijen in veevoeder
| Gangbare naam | Gedeelte gebruikt* |
| Anijs | Zaden |
| Kaneel | Schors |
| Kamille | Bloemen |
| Citroen | Schillen |
| Kruidnagel | Knoppen |
| Venkel | Zaden |
| Knoflook | Bol |
| Oregano | Bladeren |
| Rozemarijn | Bladeren |
| Tijm | Bladeren |
* Deze delen worden via raffinage verder geoptimaliseerd, door te drogen, vermalen of extracten eruit te halen via persen.
De juiste inzet van fytogenen
De fytogene middelen hebben voornamelijk twee effecten. Veel van de producten hebben een sensorisch effect. Het is niet lastig in te denken dat ook onze dieren goed reageren op bepaalde geur- of smaakstoffen. De extra sensorische stimulans kan er voor zorgen dat voer smakelijker wordt ervaren door de dieren en daarmee ook voeropname gestimuleerd kan worden. Het andere effect neemt voornamelijk plaats in het maagdarmkanaal en hiervoor worden fytogene producten voornamelijk gebruikt in het pluimveevoeder. De verschillende fytogene producten hebben verschillende effecten in het maagdarmkanaal. Het is dus belangrijk om te weten welke producten op welk gebied actief zijn, om zo de benutting van het fytogene product zo hoog mogelijk te maken!
Enkelvoudig of een combinatie van fytogenen?
Fytogenen worden aangeboden in verscheidene productvormen of productcombinaties. Uiteraard is het mogelijk om fytogene producten enkelvoudig aan te bieden aan de dieren. Maar meestal wordt het in combinatie met andere fytogene producten aangeboden, om synergie te creëren. Op basis van het effect dat je wilt bereiken met de fytogene toevoeging kan de combinatie zeer bepalend zijn voor het effect op de dieren.
Effecten in het maagdarmkanaal
Voor pluimveevoer zijn fytogenen het meest bekend voor hun positieve effecten in het maagdarmkanaal. Wij zullen deze kort doornemen:
- Fytogenen en hun effect op verteerbaarheid
Het is bekend dat meerdere fytogene componenten effect hebben op de verteerbaarheid van het voer. Dit is voornamelijk het gevolg van een extra stimulans van de fytogene stoffen op de productie van verteringssappen. Fytogenen kunnen ervoor zorgen dat er bijvoorbeeld meer enzymen worden geproduceerd voor eiwitvertering. Hierdoor kunnen fytogenen ervoor zorgen dat eiwitbenutting van uw voer beter wordt. - Fytogenen en hun effect op ontstekingen
Het is ook bekend dat fytogenen kunnen helpen de ontstekingsreactie te verminderen in het darmkanaal. Ontstekingsreacties zijn complexe metabolische processen waar dieren veel hinder van kunnen ondervinden. Fytogene middelen kunnen helpen de mate van ontsteking te verminderen. Dit kan helpen dat het dier zich niet te ziek gaat voelen, waardoor voeropname op peil blijft. Als voeropname op peil gehouden kan worden, dan helpt dit ook bij het herstel van het dier. - Fytogenen en hun effect op darmgezondheid & microbiota
Verder komt naar voren dat fytogenen effect hebben op de samenstelling van het microbioom in de darmen. We weten inmiddels dat bepaalde microbiotapopulaties bij kunnen dragen aan een betere gezondheid en prestatie van het dier. Tevens zijn in proeven aangetoond dat bepaalde fytogene middelen het darmweefsel stimuleerden om een groter oppervlakte te creëren, doordat er grotere darmvlokken werden waargenomen. Deze vergroting in oppervlakte kan bijdragen aan een betere vertering van het voer. - Fytogenen en hun effect op milieu?
Momenteel zijn veel fytogene additieven producenten hard bezig om te kijken hoe hun product effect heeft op de stikstof uitstoot van pluimvee (en ook andere landbouwhuisdieren). Dit is natuurlijk niet vreemd, gezien de stikstofproblematiek die momenteel in Nederland heerst. Je mag niet zomaar claims leggen op je product, die moeten aangetoond zijn in een meervoud van proeven. Op basis van de huidige ideeën vanuit LNV is te verwachten dat bepaalde voeradditieven aangemerkt kunnen worden om de uitstoot van stikstof te verlagen. Het is daarom niet ondenkbaar dat we binnen een aantal jaar dit soort additieven toevoegen om aan stikstofregels te kunnen voldoen.
Fytogenen op een passende manier inzetten
Fytogenen omvatten een talrijk aantal specifieke plantenextracten, die individueel hun eigen mechanisme hebben in het dier. ABZ Diervoeding levert fytogene producten met een bewezen werking, om zo een effectief resultaat te krijgen. Het is van belang dat het juiste fytogene product ingezet wordt bij het juiste (productie)doel.
Heeft u vragen over de inzet van fytogene producten, dan kunt u altijd terecht bij één van onze pluimveespecialisten.
Team legpluimvee > Team vleespluimvee >