In Wekerom heeft Gerrit van Dijk een biologische pluimveehouderij met 30.000 leghennen en een kleine melkveetak. Daarnaast runt hij met zijn vader en twee broers nog een loonwerkbedrijf voor zowel civiel als agrarisch loonwerk. In deze reportage zoomen we in op de biologische leghennen.
Gerrit van Dijk (43) en zijn vrouw Jolanda (40) uit Wekerom wonen met hun vier zoons en twee dochters, tussen 2 en 18 jaar oud, op de plek waar Gerrits opa ooit een gemengd bedrijf begon. Het bedrijf telt nu 30.000 biologische leghennen en 36 melkkoeien. Ze boeren op 36 ha grond, waarvan 15 ha in eigendom. 80% is grasland, 20% is maïsland. Afgelopen zomer zijn er zonnepanelen op de stallen gelegd.
Historie
De vader van Gerrit begon naast het ouderlijk bedrijf een bedrijf met 500 vleesvarkens. Daarnaast werkte hij als melkrijder, tot in 1982 het gebruik van melkbussen stopte. Hij ging toen zelf koeien melken en deed wat loonwerk. Gerrit kwam in 1998 van school en stapte bij zijn vader in het bedrijf. Ze molken op dat moment 36 koeien. De varkenstak stootten ze af en ze bouwden in 2002 een stal voor 6.000 biologische leghennen. Waarom biologisch? Gerrit: “We ruilden de varkens in voor hennen, maar we mochten geen grote aantallen houden omdat we in een beperkingsgebied zaten. We konden dus niet in de massa produceren. De biologische markt was in opkomst en het verdienmodel voor biologische hennen was goed. We hebben er nooit spijt van gehad.”
In 2005 is de pluimveestal vergroot en hielden ze 12.000 hennen. Vijf jaar later bouwde Gerrit voor zichzelf een stal voor 12.000 hennen. In 2012 zijn de wintergartens aangebouwd en kwamen er 6.000 hennen bij. Drie jaar geleden nam Gerrit de koeien en hennen van zijn vader over. “De koeien vormen maar een kleine tak, maar ik heb er aardigheid in. Het melken geeft mij ontspanning”, verklaart Gerrit.
Samen met zijn vader bouwde Gerrit het loonbedrijf uit en later zijn twee broers van Gerrit erbij ingestapt. Er werken nu 25 mensen. Een jongere broer is in loondienst, deels bij het loonbedrijf en deels bij de hennen. Jolanda en de oudste kinderen helpen mee om de eieren te rapen en ook de vader van Gerrit raapt vijf dagen per week één stal uit.
Leghennen
De pluimveestallen hebben volièrehuisvesting van Jansen Poultry Equipment en 12 hectare uitloop. Ze hebben veel last van de buizerd, erkent Gerrit. “Die hebben weleens in één jaar 700 hennen gepakt.” Gerrit is naar eigen zeggen een ‘blauwe boer’: de eieren gaan via eierhandel Gebroeders Van Beek naar Albert Heijn.
Gerrit heeft twee koppels hennen met een verschillende leeftijd en houdt het huidige koppel, nu 89 weken, aan tot een leeftijd van 96 weken. Hij let vooral op voederconversie en gezondheid en stuurt op aantal eieren. Sinds een jaar heeft hij alleen nog witte Dekalb-hennen. “Ze leggen met iets minder voer meer eieren en ze zijn sterker. De witte hennen herstellen veel sneller van bijvoorbeeld een IB-infectie dan de bruine hennen. Bovendien maakte Albert Heijn de omslag naar witte eieren.”
Voeding
Sinds 2011 mengt Gerrit 15% CCM bij. “We hadden indertijd wat problemen met de darmgezondheid. Toen zijn we voer met CCM gaan voeren en daar knapten de hennen enorm van op. Kan toeval zijn, maar het gebeurde.” Sindsdien koopt Gerrit bij een biologische akkerbouwer CCM in, laat het pletten en kuilt het in. Om de loopeigenschappen van het voer goed te hebben, mengt hij door de CCM 15% graan: rogge, gerst, tarwe en een klein beetje triticale.
De wormdruk wordt laag gehouden met de fytogene middelen Verdict en Forworth en ondertussen gemonitord. Deze biologische middelen worden eens per vier weken door het voer gemengd. Bij het huidige koppel is het gelukt om de wormdruk nog steeds laag te houden; er is in de legperiode niet chemisch ontwormd. Het koppel doet het erg goed: ze hadden op 85 weken leeftijd 428 eieren per opgehokte hen en op 89 weken zitten ze nog op 89% leg.
ABZ Diervoeding
Al sinds het begin levert De Valk het voer. “De begeleiding was altijd goed. We zijn altijd netjes behandeld en voelen ons goed gehoord. De lijnen, ook met de nutritionist, zijn erg kort. Ik heb daar een goed gevoel bij.” Gerrit was commissaris bij De Valk. “Ik vind het wel leuk om ook achter de schermen te kijken. Te zien hoe het binnen een coöperatie reilt en zeilt. Je ziet meer van de coöperatie zelf en mag als Raad van Commissarissen advies geven om zaken te verbeteren. Ook bij de recente fusie zijn we als RvC goed betrokken geweest en steeds in de beslissingen meegenomen.”
Na de fusie is Gerrit als enige commissaris van De Valk meegegaan naar de RvC van ABZ Diervoeding. “Ik hou van kleinschalig en dat is nu met die fusie met ABZ wel wat veranderd. Maar ook dit vind ik een uitdaging. Het gaat natuurlijk wel wat anders; meer over de hoofdlijnen. Heel interessant! Maar nog steeds voelt het voor mij als boer dat alles nog even dichtbij is.”
Toekomstplannen
Een toekomstvisie vindt Gerrit lastig te geven vanwege de steeds veranderende regelgeving. “Maar als ik wilde plannen mag uiten, dan wil ik graag op termijn een nieuwe koeienstal voor 60 koeien en een melkrobot. Die wil ik biologisch gaan houden. En ik wil graag over een jaar of vijf de pluimveestallen vervangen door één nieuwe pluimveestal die aan alle nieuwe eisen voldoet, met een nieuwe inrichting, iets meer geautomatiseerd zodat ik meer werkgemak heb. Het speelt door mijn hoofd maar het zijn nog geen concrete plannen. Uitbreiden in de koeien is lastig, maar met wat aanpassingen in de pluimveestal kan ik wellicht ammoniakuitstoot reduceren en stikstofrechten meenemen naar de koeien.”
Waar Gerrit trots op is? Volmondig: “Op mijn gezin! En dat mijn vader en ik met heel weinig zijn begonnen en door de jaren heen toch een mooi, levensvatbaar veehouderijbedrijf hebben opgebouwd. En dat we daarnaast met drie broers een mooi loonbedrijf hebben. We zijn alle drie heel verschillend en soms zijn we het niet met elkaar eens, maar we vullen elkaar mooi aan.
Ook bijzonder vind ik het dat we indertijd de uitdaging zijn aangegaan om de biologische pluimveehouderij op te pakken. Hadden we dat niet gedaan, dan zouden we nu waarschijnlijk niet meer bestaan. Maar met 30.000 leghennen is het bedrijf groot genoeg om ook in de toekomst door te kunnen gaan. We onderscheiden ons bovendien door het gespreide risico van meerdere bedrijfstakken. Ik zie de toekomst wel zitten.”
Videobeelden bij maatschap Van Dijk Wekerom
Kijk en luister naar het verhaal van Gerrit van Dijk: