Als één van de weinige gangbare pluimveehouders in Nederland hebben Jan en Thea van Gestel uit Diessen alleen ongekapte leghennen op hun bedrijf. Als je de hennen maar afleiding genoeg geeft, goed voert en ze rustig kunt houden, moet dat kunnen, is hun overtuiging.
Jan (52) en Thea (53) hebben een vof, samen met hun zoon Tim (23). Tim zal in de toekomst het bedrijf overnemen, maar vooralsnog doet Jan het meeste werk en heeft Tim er nog een baan in de bouw naast. De vader van Jan had een gemengd bedrijf met legkippen en varkens. In 1979 kon Jan op een stuk
grond van zijn vader twee stallen bouwen. Daar begon hij met 8.800 vleeskuikenouderdieren. Later bouwde hij bij de stallen een woonhuis. In 1996 is een derde stal bijgebouwd en breidde hij uit naar 17.280 dieren. Toen in juli 2003 de vogelpest uitbrak, deed hij de moederdieren van bijna 50 weken oud weg op
een moment dat dat nog net kon. Na de vogelpest stapte hij over op scharrelleghennen, want, zo vertelt hij: ‘Dat houden van scharrelkippen beviel me wel. Ik kan er nog mee uitbreiden en dat kon met moederdieren niet.’ Hij begon met 21.000 stuks en breidde later uit naar 25.000 stuks. In 2007 heeft hij één van de stallen verlengd en verhoogd, waarna hij uitbreidde naar 55.000 hennen.
Ongekapt
De hennen op het bedrijf zijn afkomstig van broederij Verbeek. Heel bewust heeft Jan bij het laatste koppel, die half december op zijn bedrijf kwam, gekozen voor ongekapte hennen. Vanuit welke gedachte? ‘Ik heb het idee dat het kan!’ zegt Jan beslist. ‘Als ze maar genoeg ruw eiwit, energie en afleidingsmateriaal krijgen. Wanneer je genoeg in de behoefte van de hennen voorziet, gaan ze niet aan elkaar plukken.’ Voor afleiding en het vijlen van de snavel legt Jan pikblokken in de stal en daar wordt gretig gebruik van gemaakt. Ook worden er emmers gevuld met luzerne in de stal gehangen, waar de dieren naar behoefte uit kunnen pikken. Jan koos voor het ras NOVOgen brown light, een nieuwe lijn, omdat het naar verluidt rustige dieren zijn. Mede aanleiding voor deze keuze is de deelname aan de pilot ‘Het nieuwe veehouden’, samen met enkele andere veehouders. Daaruit zijn een aantal plannen voortgekomen, waaronder het houden van ongekapte hennen. ‘Ik wil ook heel graag mijn kippen GMO-vrij houden, maar dat is duurder. Wel probeer ik Europese maïs en tarwe bij te voeren.’
Het houden van ongekapte hennen komt ook voort uit een vraag vanuit de handel, met name van Albert Heijn. Jan is op eigen risico gestart en een gedeelte
van de eieren gaat nu via eierhandel Guliker en Roodbol naar AH. De eieren worden nog niet onder een speciaal keurmerk verhandeld en dat is jammer, want ze hebben duidelijk meerwaarde. Het rendement moet zich nog gaan bewijzen, beseft Jan. ‘Ik voer vrij luxe voer, aan de andere kant ga ik ervan uit dat de hennen iets zwaarder uit de opfok komen, omdat ze een behandeling minder hebben gehad. Helaas had de huidige koppel een slechte start door IB-problemen in de opfok.
Voeding
Jan koopt maïs en tarwe aan en verwerkt dat door het voer, samen met kalksteen. 40 procent van het voer komt van ABZ Diervoeding, de overige 60 procent
wordt enkelvoudig aangekocht en bijgemengd. Hij heeft twee walsmolens en maalt, mengt en verdeelt het voer via een eenvoudig systeem. Op dit moment bestaat het rantsoen uit 40 procent maïs, 10 procent tarwe, 8 procent kalksteen, aangevuld met 42 procent kernvoer. Door de verschillende componenten in kleine porties in dagvoorraadbakken te doseren en door het vijzelen naar de stallen, wordt het voer zo goed gemengd, dat extra mengen niet meer nodig is. Om de gezondheid van zijn kippen op een hoger niveau te brengen, laat Jan het drinkwater van z’n hennen behandelen door de Belgische professor Jan Laurens, voormalig huisarts. ‘Het is een ingewikkeld verhaal. Laurens hangt aluminium rollen met een bepaalde lading in het water, waardoor energie wordt toegevoegd aan het water’, legt Jan uit. ‘Hoe het precies werkt, is een goed bewaard geheim. Maar het lukt hem om daarmee de agressiviteit bij mijn kippen weg te halen. Het is moeilijk uit te leggen, maar ik merk dat het werkt. Binnen een halfuur na de behandeling lijkt de stress bij de kippen te zijn verdwenen.’
Huisvesting
De twee kleine, oudere stallen, stal 1 en 3, zijn traditionele scharrelstallen met grondhuisvesting. Hier worden respectievelijk 6.000 en 11.000 kippen gehouden. Stal 2 bestaat uit twee verdiepingen met het volièresysteem van Farmer automatic. Bovenin worden 18.000 kippen gehouden, onderin 20.000. De mest wordt in de stal voorgedroogd en gaat daarna naar Moerdijk. Jan heeft een contract afgesloten voor tien jaar. Voor het vervoer heeft hij twee eigen containers om insleep van ziekten te voorkomen. Jan heeft uitgerekend dat de aanschaf van de containers in circa acht jaar is terugverdiend in vergelijking met huurcontainers. Maar het voorkómen van ziekten is ook veel waard, vindt Jan. Groter groeien is niet het streven. ‘We moeten het werk nog met z’n tweeën aankunnen. Wel willen we naar een ster van de Dierenbescherming, maar dan moet ik eerst op papier hebben dat ze meer willen betalen voor m’n eieren.’ Jan denkt in de toekomst ook zelf een deel van zijn eieren te gaan vermarkten. ‘Ik wil de toegevoegde waarde zoeken.’
Alpe d’Huzes
Vanuit de studieclub is het idee ontstaan om mee te doen aan de Alpe d’Huzes, de grote fietstocht in het teken van de strijd tegen kanker. Met een groep van acht pluimveehouders, onder wie Jan, gaan ze de uitdaging aan. Zes maal gaat Jan op z’n mountainbike naar de top van de Alpe d’Huzes. Dat is tenminste de bedoeling; hij is er hard voor aan het trainen. Hij moet minimaal € 5.000 aan sponsorgeld verzamelen en daarvoor zet hij met veel enthousiasme diverse acties op, zoals de verkoop van speciale T-shirts. De groep wordt onder het motto ‘veehouderij tegen kanker’ ondersteund door Big Challenge. Zoals bijna iedere deelnemer heeft ook Jan een persoonlijke reden om hieraan mee te doen. Toen Jan vijf jaar oud was, overleed zijn moeder aan kanker. Ook zijn stiefmoeder en zus kregen kanker. Een grote stimulans voor Jan om met deze fietstocht zijn bijdrage te leveren aan de strijd voor de overwinning op kanker.
Onderstaand een foto-overzicht van de bedrijfsreportage bij Jan en Thea van Gestel:
