Omdat twee kinderen het bedrijf willen voortzetten, kozen pluimveehouders Dries en Maaike Braaksma uit Niawier ervoor om te investeren in alternatieve markten. Na enkele zware tegenslagen zette het hele gezin zich in om door te kunnen gaan.
Dries (59) en Maaike (56) Braaksma schakelden in 2003 om van 100.000 vleeskuikens naar 45.000 leghennen. “Ik stond niet meer achter zo’n manier van vlees produceren en was er helemaal klaar mee”, vertelt Dries. Twee stallen werden omgebouwd naar volièrestallen, de oudste stal werd gedeeltelijk eierlokaal, voor een ander deel mestopslag.
Nu hebben ze met hun zoons Marcel (29) en René (26) ruimte voor 123.000 leghennen op twee locaties. Dochter Mirjam vindt haar toekomst elders, maar in tijden van nood springt ook zij en schoonzoon Peter bij.
Op de hoofdlocatie in Niawier, in het noordoosten van Friesland, is plaats voor 75.000 leghennen volgens het één ster Beter Leven keurmerk. Omdat zich twee bedrijfsopvolgers aandienden, kochten ze in 2018 in het Groningse Lutjegast een bedrijf met scharrelleghennen en bouwden het voor de helft om naar freiland. Daar houden ze nu 48.000 leghennen. Dries, René en Maaike werken vooral in Niawier, Marcel in Lutjegast. Maaike werkt ook nog twee dagen buitenshuis.
De familie Braaksma houdt het vizier gericht op de veehouderij van de toekomst. Zo waren ze indertijd één van de voorlopers bij het inzetten van onbehandelde hennen, en nu zien ze meer in markten voor Beter Leven en freiland eieren. “Scharrelkippen geven mijn twee opvolgers geen toekomst. Je hebt minstens een ster nodig”, aldus Dries. “Het liefst ga ik naar drie sterren, maar we hebben er de grond niet voor. Dan moet je zóveel hennen inleveren. Als ik geen opvolgers had, had ik het misschien aangedurfd en was ik teruggegaan naar één driesterrenstal met grote uitloop.”
Stalbrand
Op 13 augustus 2019 werd het bedrijf in Niawier getroffen door een stalbrand. Twee van de drie stallen met elk 22.000 hennen brandden af, stal 3 met 30.000 scharrelhennen bleef met moeite gespaard. Ze maakten de ronde af en bouwden de stal om naar de eisen van het één ster Beter Leven keurmerk.
“Bij zo’n brand sta je wel even machteloos”, blikt Dries terug. “Maar de beslissing om door te gaan was snel gemaakt. We waren verzekerd voor herbouw en we hebben twee opvolgers. Dan heb je geen keus. De eerste weken drong eigenlijk nog niet goed door wat er gebeurd was. Je bent veel te druk met allerlei dingen die geregeld moeten worden. Pas toen een maand of vier later stal 3 was omgebouwd en de eerste hennen kwamen, toen besefte ik echt wat er allemaal gebeurd was. Dan keert langzaam de rust terug en zie je slechts de betonnen vloer van de afgebrande stallen liggen.”
Een oorzaak is nooit gevonden, maar men vermoedt kortsluiting. Na een lang vergunningentraject kon de herbouw eind 2020 beginnen.
Tot overmaat van ramp werd het bedrijf in Lutjegast vorig jaar november getroffen door vogelgriep. “Dat heeft mij nog meer aangegrepen dan de brand”, vertelt Dries. “Misschien door de opeenstapeling van dingen, maar toen dacht ik echt even: wat moet je nou nog. Je doet er alles aan om het voor te zijn, zeker Marcel, en dat het dan toch gebeurt…” Na bijna een halfjaar leegstand zijn begin april in Lutjegast de nieuwe hennen gekomen.
De eerste hennen in Niawier zijn eind mei geleverd. Gekozen is voor hennen van een lightras. Ze proberen zo snel mogelijk naar een eigewicht van 53 gram te komen en daarna sturen ze op aantal eieren.
Nieuwe stallen
De twee nieuwe stallen die nu in Niawier worden gebouwd krijgen het één ster Beter Leven keurmerk. Ze staan vanwege brandveiligheid volledig los van elkaar en wat verder uit elkaar. De wintergartens zijn tussen de stallen geplaatst. In de luwte, want met de Waddenzee een paar kilometer verderop waait het er altijd fors. De oppervlakte van de wintergarten is 50% van die van de stal, terwijl minimaal 20% de eis is. Hiermee is al voorgesorteerd op de toekomst, mocht de eis strenger worden. Ze zijn voorzien van een dubbelwandig, lichtdoorlatend dak van warmtewerende heat guard platen.
De technische ruimte is brandveilig gebouwd, bewust los van beide stallen, en er is brand- en rookdetectie aangebracht. De silo’s komen (opnieuw) voor de stallen en niet tussen de stallen in, om de kans op brandoverslag te kleinen. Om diezelfde reden zijn de warmtewisselaars ín de stallen geplaatst en niet erbuiten. De elektromotoren van de warmtewisselaars zijn voorzien van een oververhittingsbeveiliging.
Vanwege de permanente en wisselvallige wind gebeurt de ventilatie op onderdruk. Bij gelijkdruk zou de wind voor te veel drukschommelingen in de stal zorgen.
Voeding
De familie Braaksma voert sinds 2012 van ABZ Diervoeding. “Ik was niet tevreden over mijn vorige leverancier”, verklaart Dries. “Dan ga je op zoek, wat proberen, en dan blijkt de prijs-kwaliteitverhouding van ABZ Diervoeding het beste te zijn. Ook de directe contacten met de nutritionist en de mogelijkheden om aanpassingen door te voeren, vind ik erg prettig. Er wordt echt naar je geluisterd. Ook de werkgroepjes heb ik altijd zeer op prijs gesteld. Ik vind het jammer dat dat vanwege corona nu niet kan, maar ik rijd er graag twee uur voor naar Nijkerk. De relatie met ABZ bevalt mij goed en ik hoop op deze voet nog lang door te kunnen gaan. We moeten elkaar scherp houden.”
Ook ABZ Diervoeding is blij met een kritische klant als Dries Braaksma. Hij kwam bijvoorbeeld vanwege tegenvallende resultaten met de suggestie om het calciumgehalte in het startvoer te verlagen. Daar is naar geluisterd, met betere resultaten als gevolg. Later heeft ABZ Diervoeding deze verbetering doorgevoerd in het standaard assortiment.
Kracht
De twee ingrijpende gebeurtenissen laten de kracht van dit bedrijf zien: een familie die ervoor knokt, de schouders eronder zet en de handen ineenslaat. Dries: “Ik ben blij dat we het met elkaar goed kunnen vinden en samen dit bedrijf kunnen voeren. Als er bijgesprongen moet worden, staat iedereen klaar. Ook onze dochter. Het is echt een familiebedrijf.
Het was afgelopen winter niet altijd even gemakkelijk, maar we hebben elkaar erdoorheen gesleept. Binnenkort zal ik wel een stap terugdoen en dan moet de volgende generatie er maar mee verder: René in Niawier en Marcel in Lutjegast. Ik zal dan wat pendelen tussen de bedrijven.”
Digitale Open Dag
Vanwege corona hield de familie Braaksma op dinsdag 15 juni 2021 een digitale open dag waarbij zij samen met de deelnemende bedrijven een digitale rondleiding gaven door de nieuwe stallen. Deze kunt u hieronder terugkijken.
Onderstaand een foto-overzicht van de bedrijfsreportage bij de familie Braaksma:
