Als ik met de veehouder in de stal ga kijken, kijk ik naar de liggende koeien in de ligboxen. Soms zie ik dan wat vaginale uitvloeiing zoals doorzichtig tochtslijm, roodwaterige uitvloeiing of wit slijm wat kan duiden op een witvuiler. Met de veehouder bespreek ik dan wat er aan de hand is met de koe en of dit de laatste tijd meer voorkomt. Zo ja, dan kan dit duiden op een probleem rondom het afkalven. Een perfecte bevalling wil natuurlijk iedere veehouder voor zijn dieren. De periode rondom het afkalven is de meest risicovolle periode die er is voor een koe. Helaas verloopt de bevalling niet altijd even voorspoedig waardoor een koe baarmoederontsteking kan krijgen.
Aan de nageboorte staan
Na de geboorte van het kalf wordt de verbinding tussen de baarmoeder en de vruchtvliezen (= nageboorte) verbroken. De baarmoeder trekt dan meerdere keren samen, waardoor de nageboorte naar buiten wordt gedreven. Dit zou binnen 12 uur na het kalven moeten zijn gebeurd. Zo kan de baarmoeder weer netjes klein worden en opschonen. In een aantal situaties raakt dit proces verstoord en blijft de verbinding tussen baarmoeder en nageboorte langer in stand. In dat geval spreken we van “aan de nageboorte staan”. Als een koe langer aan de nageboorte blijft staan, is de kans groter dat er bacteriën de baarmoeder binnendringen en voor (acute)baarmoederontsteking kunnen zorgen.
2 types baarmoederontsteking
Vaak zijn dit koeien die zijn bevallen van een tweeling, melkziekte hebben gehad, onvoldoende mineralen hebben gekregen in de droogstand, te vette koeien in de droogstand of een dood/vroeggeboorte hebben gehad. Laten we ook stress niet vergeten! We kunnen twee typen baarmoederontstekingen onderscheiden. Acute en chronische baarmoederontsteking.
Koorts
In vrijwel alle gevallen zullen bij het afkalven bacteriën via de open baarmoedermond naar binnen dringen. Het afweersysteem van een gezonde koe is normaal gesproken in staat deze bacteriën snel aan te pakken en te doden. In een aantal gevallen lukt dit echter niet en krijgt een koe acute baarmoederontsteking. Dit ontstaat vaak in de eerste 14 dagen na het afkalven. De koe kan hier erg ziek van worden. Een koe met acute baarmoederontsteking heeft vaak roodbruine stinkende waterige uitvloeiing (soms ruik je zo’n koe direct bij binnenkomst in de stal al) en koorts (>39,5°C). Ook oogt ze erg sloom en heeft in de ergste gevallen diep staande ogen. Doordat deze koeien zich niet lekker voelen, is de droge stofopname te laag en drinken ze te weinig. De koeien hebben daardoor een sterk verlaagde melkproductie en belanden snel in de ketose met soms een lebmaagdraaiing als gevolg. Het tijdig behandelen met antibiotica en zorgen voor een goede vochtvoorziening is bij deze koeien noodzakelijk. Vaak wordt de baarmoeder later ook nog gespoeld om zo beter op te schonen.
Witvuilen
Bij chronische baarmoederontsteking praten we eigenlijk over witvuilen of endometritis. Dit is vaak 4 weken na het afkalven zichtbaar. Er vloeit wit slijm (pus) uit de baarmoeder van de koe. Deze uitvloeiing stinkt niet, de koe heeft geen koorts en oogt niet ziek. Bij een koe die witvuilt is alleen het baarmoederslijmvlies ontstoken. Het is raadzaam om via bedrijfsbegeleiding met de veearts of een andere organisatie deze koeien zo snel mogelijk op te sporen. Door middel van het scannen van de baarmoeder van de koe met een echo apparaat kunnen deze koeien beter en eerder ontdekt worden. Bij koeien die witvuilen wordt vaak geadviseerd deze tochtig te spuiten. Hierdoor gaat de baarmoedermond een beetje open en trekt de baarmoeder samen en schoont op. Het insemineren van een koe die witvuilt heeft maar een kleine kans van slagen. Het probleem is namelijk dat de baarmoederwand nog licht ontstoken is, waardoor het bevruchte embryo vaak niet blijft zitten en de koe opbreekt.
Risico’s
Er zijn diversen risicofactoren die ervoor kunnen zorgen dat een koe baarmoederontsteking krijgt of gaat witvuilen, zoals zware geboorten, tweelingdracht, melkziekte (calcium te kort), slechte hygiëne rondom afkalven, een verhoogde tussen kalftijd, vroeggeboorte, onvolledige mineralen huishouding of een te hoge BCS.
Actief droogstandsrantsoen
Een aantal van deze risicofactoren zijn te voorkomen. Vooral een uitgebalanceerd droogstandsrantsoen en droogstandsmanagement zijn een absoluut speerpunt in het reduceren van problemen. Een goed uitgebalanceerd Actief droogstandsrantsoen is dus goud waard!
Met vriendelijke groet,
Marijke Rijnsburger
Mobiel: 06 5345 3629
E-mail: m.rijnsburger@abzdiervoeding.nl
Lees alle ‘Koeien kijken’ blog artikelen
Blijf op de hoogte van mijn blogs door uw e-mail achter te laten. Zo ziet u direct wanneer er een nieuwe blog te lezen is. Wilt u zich afmelden? Dit kan te allen tijden via de link in het automatisch gegenereerde e-mail bericht behorende bij mijn blog. Meer informatie over het privacy beleid van ABZ Diervoeding vindt u in onze disclaimer: klik hier
Op de hoogte blijven?
Meld je dan hieronder aan. Zodra er een nieuw bericht geplaatst wordt, krijg je automatisch een e-mailtje