2022: Oorlogsjaar verschuift verhoudingen

Highlights van het jaar 2022

Oude oogst 2021/22: Krappe eindbalans naar nieuwe oogst

Het jaar 2022 begon met sterk stijgende eiwitprijzen door alweer de tweede La Niña op een rij. Met wat oogstdruk vanuit Brazilië daalden de prijzen daarna aanvankelijk licht, om vervolgens na het uitbreken van de oorlog snel te stijgen. De prijzen van zonnepitschroot stegen het snelst, omdat dit product veel in Rusland en Oekraïne wordt geproduceerd. Onderstaand (figuur 1) laat zien dat Oekraïne normaal gesproken een enorme crush heeft op de wereldwijde productie van ongeveer 50-55 miljoen ton zonnebloempitten.

De prijzen van zonnepitschroot vlogen door het dak, net als die van raapzaadschroot. Beide producten daalden weer vrij snel naar de zomer toe, enigszins in lijn met de graanprijzen. De sojaprijzen bleven op een hoog niveau liggen, mede door een tegenvallende Braziliaanse oogst. Deze bleek ongeveer 8% kleiner dan het jaar ervoor, wat in combinatie met goed lopende exporten de balans verder onder druk zette. De oogst in Paraguay viel enorm tegen door La Niña, net als in mindere mate Argentinië.

De raapbalans oude oogst was vrij krap. Vooral na het uitbreken van de oorlog resulteerde dit in zeer hoge prijzen. Verbruiken van soja waren hoog omdat dit eiwit het meest interessant was. Naar de nieuwe oogst toe daalden de raapprijzen, omdat duidelijk werd dat de wereldwijde oogst goed ging zijn. Crushmarges verbeterden tevens aanzienlijk.

Nieuwe oogst 2022/23: Goede oogst VS, zorgen over Zuid-Amerika

In het voorjaar verschoof de aandacht naar het groeiseizoen in de VS, waar een zeer goede oogst de eiwitbalans niet verder onder druk zou moeten zetten. Met de aanhoudende vraag vanuit vooral China leek de overgang van de Braziliaanse oogst naar de Amerikaanse zeer krap te worden. Dit hield sojaprijzen hoog terwijl raap- en zonneprijzen daalden. Crushmarges van raap en zonne waren goed in Europa, waardoor de beschikbaarheid van beide producten goed was.

Het groeiseizoen in de VS verliep gemiddeld. Het westen van het productiegebied was te droog, terwijl het oosten een zeer goed groeiseizoen doormaakte. Dit zorgde voor een gemiddeld jaar qua opbrengst en was dus niet de recordoogst nodig om de balansen wat ruimer te maken. Dit zorgde voor hoge prijzen in de herfst, die enigszins daalden naar eind november door een sterk wordende EUR/USD. Eind van het jaar eindigde met ‘vuurwerk’ doordat de sojaolieprijzen onderuit gingen en het schroot daarmee omhoog sprong. Dit komt doordat het opschroeven van de sojaolie in de VS minder snel gaat dan in eerste instantie verwacht.

Het groeiseizoen van raap verliep voorspoediger dan bij de soja. Zowel de EU als Canada en Australië haalden zeer goede oogsten binnen. Naast goede oogsten kwam er behoorlijk wat raap per trein naar de EU wat de beschikbaarheid verbeterde. Bijzonder was dat na het uitbreken van de oorlog menigeen het verbruik van zonnepitschroot drastisch terugschroefde omdat verwacht werd dat er zeer weinig beschikbaar zou zijn. De extreem hoge prijzen van zonnebloemolie zorgde er echter voor dat waar mogelijk gecrusht werd. Dit resulteerde weer in meer aanbod aan zonne lowpro (Nederlandse crush) en zonne midpro (Argentijnse crush). Het aanbod van zonne hipro werd door het jaar heen beter.

Vooruitblik

Op dit moment ligt de focus vooral op het door alweer de derde La Niña op rij geteisterde Argentinië. Het vooruitzicht is dat deze La Niña al in Q1 gaat verzwakken, of dit op tijd is om de oogst aldaar te redden is de vraag. De oogst in Brazilië lijkt ten opzichte van vorig jaar belangrijk beter te worden, wat nodig en gunstig is voor de beschikbaarheid en prijsontwikkeling van sojaschroot. De exporten van sojabonen naar China waren de laatste tijd niet overtuigend, wat gunstig is voor de eindbalans. Op deze manier lijkt vanaf februari het aanbod van sojabonen aanzienlijk te verbeteren en is er een potentiele prijsdaling mogelijk. De ontwikkeling van sojaolie en EUR/USD gaan een blijvende grote invloed hebben op de sojaschrootprijzen dit jaar.

Het aanbod van raap lijkt tot de nieuwe oogst ruim te blijven door goed aanbod vanuit Australië. De inzaai in de EU is ondertussen goed. Het is nog te vroeg om iets van het groeiseizoen te kunnen zeggen. Het aanbod van zonne hipro lijkt tot de nieuwe oogst in Argentinië krap te worden, omdat er niet veel aanbod aan zonnepitten is.