2021: Een jaar van records in de wereld van eiwit

Highlights van het jaar 2021

Oude oogst 2020/21: Recordprijzen aan het begin van het kalenderjaar

Het jaar 2021 begon met een zeer krappe sojabalans. Dit zorgde voor erg hoge prijzen in het begin van het kalenderjaar. Het groeiseizoen van de soja was op dat moment in volle gang. Traditiegetrouw zijn de prijzen van eiwit op dan hoog. Met matige vooruitzichten toen en een erg goede vraag vanuit China was de eerste sojabalans van de VS van het jaar niet ruim, zoals te zien in onderstaand figuur.

Toen steeds duidelijker werd dat Brazilië weer een recordoogst tegemoet ging en Argentinië precies op het juiste moment wat regen kreeg (ondanks La Ninã) daalden de prijzen van het sojameel gestaag naar de nieuwe Braziliaanse oogst toe. Op dat moment stond de EUR/USD ook gunstig en was er een koopmoment. Opvallend in de eerste helft van het jaar was de sterke rally van sojaolie. Die zorgde voor goede crushmarges en enigszins betaalbaar en dalende sojaschrootprijzen. Raapschroot kende in het begin van het jaar nog hoge verbruiken door de hoge sojaschrootprijzen. Richting het eind van het seizoen 2020/21 waren de voorraden erg krap en werd raapschroot relatief duur ten opzichte van sojaschroot.

Nieuwe oogst 2021/22: Recordoogst VS, zorgen over Zuid-Amerika

Ondertussen richtten de ogen zich vooral op de Verenigde Staten (VS). In eerste instantie leken de omstandigheden voor soja te droog. Een te droog Noord-Dakota werd echter gecompenseerd door ideale omstandigheden in andere staten die een absolute record oogst binnen haalden. Ondertussen richtte in oktober orkaan Ida veel schade in de havens. De combinatie van een goede oogst in de VS en moeizame export aan het begin van het oogstseizoen zette prijzen op Chicago onder druk met een dieptepunt half oktober. Fysieke prijzen in Europa daalden minder. Doordat export vanuit de VS vertraagd op gang kwam, werd er harder aan Zuid-Amerikaanse soja getrokken en liepen die premies op. Vanaf circa half oktober zien we sojaschroot prijzen hard stijgen. Vraag naar sojaschroot is wereldwijd hoog, onder andere in Europa door zeer dure raapschroot en lysine. Sojaolie daalde vanuit zijn piek in oktober wat in prijs, waardoor een groter aandeel van de opbrengst uit sojaschroot moet komen. En kosten voor crushen van sojabonen lopen behoorlijk op door de hoge energiekosten. Sojabonen bleven in eerste instantie stabiel, maar sinds half december stijgen ook deze prijzen behoorlijk. In grote delen van Brazilië is de inzaai voorspoedig gegaan en wordt een record oogst verwacht.  In het zuiden is het op het moment van schrijven echter veel te droog (tweede La Ninã jaar) en wordt een sterke daling van de oogst verwacht. Ook in Argentinië is het te droog en wordt gesproken over een afwaardering van de oogst. De raapzaadoogst 2021/22 was in Europa niet al te groot door een al jaren krimpend areaal. In voorbije jaren werd dit opgevangen door al maar groeiende importen uit Oekraïne, Canada en Australië. Canada kende echter een absolute misoogst door droogte. Hierdoor kan er veel minder geïmporteerd worden en is de raapzaadbalans uitermate krap. Raapolieprijzen zijn heel hoog. Hierdoor werd er in eerste instantie gedurende aug-okt toch vrij veel gecrushed en was ondanks de krappe balans raapschroot relatief interessant geprijsd. De voorraadbalans is echter dusdanig krap, dat raapzaad de laatste maanden van het jaar zeer hard in prijs is gestegen, de crushmarges sterk zijn verslechterd en raapschroot heel krap en heel duur is geworden. De oogsten van zonnepitten 2021/22 zijn in Oekraïne en Rusland heel goed. Het duurde lang voordat deze oogst op de markt kwam. En tegen de tijd dat er ruimer aanbod kwam, zien we heel hard gestegen raapschroot- en sojaschrootprijzen. Dus zonder in prijs te dalen, groeit de vraag naar zonnepitschroot sterk.

Vooruitblik

We zijn het jaar begonnen met een extreem vaste sojaschrootmarkt vanwege zorgen over La Niña. Anderzijds zien we een wat tegenvallende Chinese vraag. Als de problemen in Zuid-Amerika eenmaal zijn in geprijsd en wereldwijde vraag wat blijft tegenvallen, zou de markt weer kunnen ontspannen. Daarvoor is het wel heel belangrijk dat in de VS weer een groot areaal wordt ingezaaid en er opnieuw een grote oogst komt. Fundamentele balansen blijven vooralsnog krap. Raapschroot zal op de oude oogst heel krap en relatief duur blijven. Voor de nieuwe oogst zijn de verwachtingen beter. Door de goede raapzaadprijzen is er in Europa voor het eerst sinds jaren een duidelijk groter areaal ingezaaid. We zien dit ook in de prijzen, momenteel is nieuwe oogst raapschroot vanaf augustus 2022 bijna 100 euro/ ton goedkoper dan oude oogst raapschroot. Dit is een extreem prijsverschil. Zonnepitschroot HP lijkt er dit seizoen voldoende beschikbaar, verwachting is dat ze relatief interessant geprijsd zal blijven. Nieuwe oogst wordt pas in het voorjaar ingezaaid. De hoge olieprijzen maken de teelt van oliehoudende zaden zoals raapzaad en zonnebloemzaad relatief interessant ten opzichte van granen. Dus ook hier is een groter areaal mogelijk.