Karssien en Henriët Horlings uit Zeewolde schakelden vier jaar geleden om van vleeskuikenmoederdieren naar vleeskuikens met het één ster Beter Leven keurmerk. Dat blijkt een goede stap nu de meeste grote supermarktketens per 2023 alleen nog kippenvlees met minimaal één ster Beter Leven gaan verkopen.
Naast vleeskuikens hebben Karssien (49) en Henriët (45) Horlings ook een akkerbouwtak met 56 ha aardappelen, suikerbieten, uien en wintertarwe.De vader van Karssien werkt mee op het bedrijf. Karssiens moeder, die ook veel op het bedrijf heeft gewerkt, overleed in 2005. Zoon Wubbe (11) en dochters Christi-Anna (13), Zigrith (10) en Hanne-Marit (7) zijn nog te jong om structureel mee te helpen, al lijkt Wubbe wel interesse voor het bedrijf te ontwikkelen. In de oogsttijd helpen de akkerbouwers uit de buurt elkaar bij de oogst.
Historie
De familie Horlings is in 1998 begonnen met vleeskuikengrootouderdieren en vijf jaar later overgestapt op vleeskuikenmoederdieren. In 2009 hebben Karssien en Henriët het bedrijf overgenomen en begin 2017 stopten ze met de moederdieren. “Mijn ouders, vooral mijn moeder, werkten veel in de moederdieren, met name het eierenrapen. Ik deed relatief veel landwerk. In de moederdieren gaan best veel uren zitten”, verklaart Karssien. Hij is in zijn hart meer akkerbouwer dan pluimveehouder: “Ik loop graag ’s ochtends en ’s avonds een rondje tussen de kuikens, maar mij moet je niet de hele dag in de stal zetten.” Om Karssiens vader vanwege zijn leeftijd wat te ontlasten en om zelf ook flexibeler te zijn, is de beslissing gemaakt om over te schakelen naar vleeskuikens.
Ook de keuze voor één ster Beter Leven was niet moeilijk. Karssien: “Het leek ons een mooi concept en we zagen daar wel toekomst in. We hebben ook gedacht aan andere varianten met langzaam groeiende kuikens, maar ik vind: als je dan toch overstapt, doe het dan in één keer goed. Ook twijfelde ik of we in de oude stal genoeg ventilatiecapaciteit hadden voor reguliere vleeskuikens.”
Zodoende maakten in 2017 de 13.000 moederdieren, plaats voor 23.000 langzaam groeiende Hubbard vleeskuikens. In 2018 is er een compleet nieuwe stal bijgebouwd voor nog eens 27.000 dieren. Van 2.000 m² staloppervlak breidde het bedrijf uit naar bijna 5.100 m². Ondanks deze uitbreiding is de arbeid nog goed te behappen.
Verbouwing
Ze verbouwden in 2017 de twee bestaande stallen naar Beter Leven één ster. Er moest een overdekte uitloop komen, die precies tussen beide stallen gebouwd kon worden. Daarvoor moesten wel de voersilo’s verplaatst worden. Daglicht in de stal werd vrij eenvoudig gerealiseerd door vervanging van standaard dakplaten door daglichtvensters. De gehele inventaris, inclusief legnesten, werd verwijderd. Het vrij recent aangeschafte Bridomat voergootsysteem was helaas niet geschikt voor de kuikens, dus er kwamen nieuwe Roxell voerpannen. De drinktorens maakten plaats voor nippels.
En er moest verwarming komen. In de ene stal kwamen traditionele Multiheat Snook propaankachels. In de andere stal kwamen bij wijze van proef elektrisch verwarmde platen op 80 cm hoogte. “Elektrisch verwarmen scheelt in stookkosten, terwijl de resultaten van de elektrisch verwarmde stal niet minder waren”, is de ervaring van Karssien. “Het nadeel is dat de stal moeilijker droog te houden is. In het begin had ik in deze stal dan ook te veel voetzoollaesies. Daarom strooien we daar nu turfstrooisel in plaats van houtkrullen. Nu hebben we geen problemen meer met voetzoollaesies.”
Ook het ventilatiesysteem werd aangepast van onderdruk naar gelijkdruk. “Bij ventilatie op onderdruk ontstaat tocht zodra de schuiven van de uitloop opengaan”, verklaart Karssien.
Nieuwbouw
In 2018 kwam er een compleet nieuwe stal bij, ook weer voor één ster Beter Leven. Deze stal valt onder de Maatlat Duurzame Veehouderij. Ook in deze stal kwam een ventilatiesysteem op gelijkdruk. Als verwarming kwamen er Multiheat warmwaterheaters in de stal met twee cv-ketels in het voerlokaal. Dit systeem bevalt nog het best van de drie.
In deze nieuwe stal kwam heel bewust een inpandige uitloop. “Het is het goedkoopst om te bouwen en je bent flexibeler in je mogelijkheden met de stal, mocht het Beter Leven concept stoppen”, vindt Karssien.
Bij de nieuwe stal moest ook een warmtewisselaar komen voor fijnstofreductie. Voor zonnepanelen hadden ze al een subsidietoekenning, maar Liander had geen plek meer op het netwerk, dus dat plan kon helaas niet doorgaan.
Wat er wél kwam, is een skybox. Karssien: “Dat was een wens van mij. Met de moederdieren moesten we al heel hygiënisch werken, en nog steeds heb ik liever geen personen in de stal als dat niet echt nodig is. Maar mensen willen toch graag zien wat je doet. Met een skybox kun je dit laten zien zonder dat ze in aanraking komen met de dieren.”
Voeding
De Beter Leven kuikens worden geleverd aan Plukon. ABZ Diervoeding levert het kernvoer voor scharrelvleeskuikens, dat Karssien mengt met eigen wintertarwe. Gemiddeld wordt er per ronde 28 tot 30% hele tarwe ingerekend in het rantsoen. De eigen tarwe is voldoende voor de helft van de behoefte, de andere helft wordt aangekocht bij een naburige akkerbouwer. “ABZ Diervoeding is een coöperatie die precies doet wat een coöperatie moet doen: ze denken met de boeren mee en komen voor hen op”, vindt Karssien. “Bovendien leveren ze goede kwaliteit voor een redelijke prijs.”
De bedrijfsresultaten zijn erg stabiel en met het gewicht zitten ze rond de 2.500 gram. De voerconversie ligt gemiddeld op 1,98.
Plannen
“We voeren nu al eigen tarwe bij en ik denk erover om zelf winterveldbonen te gaan verbouwen om als eiwitbron bij te mengen in het voer”, mijmert Karssien. “Dan kan het kernvoer minder soja bevatten, wat het een stuk goedkoper maakt. Als we op die manier nog meer zelf ons eigen voer kunnen verbouwen, creëren we steeds meer kringlooplandbouw en dat vind ik een mooie ideologie.”
Onderstaand een foto-overzicht van de bedrijfsreportage bij de familie Horlings:
