De bedrijfsvoering van de melkgeitenhouderij van Dirk van de Bunt (39) uit Nijkerk is gericht op arbeidsgemak. De geiten zijn voor Dirk belangrijk, maar ook vrije tijd en sociale contacten. Bovendien hoeft het bedrijf niet groter. Optimalisatie is zijn credo, niet maximalisatie. Er is immers meer in het leven…
Na het plotselinge overlijden van Dirks vader in 2006, bleven zijn moeder en Dirk achter met een klein bedrijf met 32 melkkoeien op een grupstal en 11 ha grasland. Samen zetten zij het bedrijf voort, maar voor een bestendige toekomst moest er veel worden geïnvesteerd: een nieuwe ligboxenstal, meer koeien en melkquotum. Een onmogelijke optie, dus keken ze verder. “De geitensector leek toen nog heel positief”, vertelt Dirk. “Nu is er een bouwstop voor de sector, maar toen kon je nog gewoon starten. Het is een mooie sector en je bouwt een mooie veestapel op.”
En daar kozen ze voor. In 2008 is een nieuwe stal voor 750 geiten gebouwd en kwamen de eerste CAE/CL-vrije lammeren. In 2009 zijn ze gaan melken, toen nog 550 geiten. Het eerste jaar was moeilijk: de stal zat niet vol, Dirk moest het vak nog leren en de melkprijs was slecht, zo’n 38 cent. Vervolgens kwam in 2010 de Q-koorts. Ze hebben er geen last van gehad, maar het is wel een heel spannende tijd geweest. Inmiddels heeft Dirk 750 melkgeiten en 200 opfokgeiten.
Huisvesting
In 2012 nam Dirk het bedrijf over van zijn moeder, die naar een appartement in Nijkerk verhuisde. Dirk runt de geitenhouderij samen met zijn vriend Jelle (31). De oorspronkelijke boerderij – enkelsteens, niet geïsoleerd – was dringend toe aan renovatie. Een hele investering. Daarom is in 2017 een nieuw woonhuis gebouwd. In het woongedeelte van de oude boerderij, waar nog verwarming aanwezig is, worden nu alle pasgeboren lammeren opgevangen. Ze gaan per vijf in een ‘blauwe bak’: een kuubskist waarin ze gemakkelijk de speen leren vinden. Zodra de lammeren het speendrinken goed snappen, gaan ze naar groepshokken van 25 stuks, de bokjes op de deel, de geitjes in de oude koeienstal. Sinds 2020 mest Dirk de bokjes zelf af. Met acht weken gaan die naar de slacht.
Melken
Dirk melkt in een 2×36 zij-aan-zij-melkstal van DeLaval. “In een zij-aan-zij-melkstal heb je beter overzicht en veel meer en langer controle op de geiten”, verklaart Dirk. “Bij een carrousel draaien ze sneller weg. In deze melkput melk je in je eentje gemakkelijk 750 geiten in twee uur. We gaan voor een duurzame geit. Niet eentje die je qua productie opjaagt, maar een sterke geit die lang meegaat. Ik streef naar zo’n 5 à 6 jaar, maar er lopen er ook van 8 of 9 jaar.” Dirk geeft oudere geiten nog wel eens een extra gang naar de bok in plaats van de slager. “Een duurzame geit kun je na nog een keer lammeren zomaar nog drie jaar duurmelken”, licht Dirk toe. De melk gaat naar de Coöperatieve Belangenvereniging Melkgeitenhouderij (CBM).
Voer
Het bedrijf is erop ingericht dat je het werk efficiënt kunt verrichten. Dit is vooral belangrijk tijdens de lammerperiode, omdat je niets kunt plannen. Het voeren moet gemakkelijk gaan en flexibel ingepland kunnen worden, vindt Dirk. “Ik wil het werk gemakkelijk uit handen kunnen geven wanneer ik een keer weg moet of op vakantie ga. Twee ochtenden per week hebben we een melker. En op zaterdagmiddag zijn er altijd twee schooljongens die al jaren op de boerderij helpen en de weg kennen. Die voeren en melken ook. Zodoende zijn Jelle en ik op zaterdag altijd vanaf één uur vrij.”
Bij de opstart in 2008 koos Dirk voor een voerbedrijf met ervaring in de geitensector. Twee jaar geleden, toen hij zelf tien jaar in het vak zat, meer zelfvertrouwen had en minder tevreden raakte over de resultaten, durfde hij de overstap te maken naar een andere voerleverancier. Het werd ABZ Diervoeding, op een steenworp afstand van het bedrijf. “Vertrouwd, in de buurt, kleiner en gemoedelijker”, aldus Dirk.
De melkgeiten krijgen een eenvoudig rantsoen met onbeperkt graskuil in de ruif en brok gevoerd op basis van productie. De geiten zijn hiervoor verdeeld in vier groepen, voornamelijk gebaseerd op leeftijd. Een maand voor het lammeren krijgen ze Capri Transitie, behalve de oudere geiten. Die krijgen Transitie Extra, met extra vitaminen, mineralen en choline om de lever te ontvetten, omdat ze gevoeliger zijn voor conditieverlies in verband met een grotere kans op meerlingen. Veertien dagen na het lammeren gaan ze over op de gewone productiebrok. Sinds deze zomer heeft Dirk een eigen G-brok, afgestemd op zijn ruwvoer.
Productiecijfers melkgeitenhouderij Van de Bunt | |
Productie | 1.199 kg meetmelk/ geit/jaar |
Vet + eiwit | 89 kg/geit/jaar |
Levensproductie | 4.495 kg melk/afgevoerde geit |
Vervangingspercentage | 21,5% |
Voerwinst* | € 545,-/geit/jaar |
* Voerwinst = melkgeld minus kosten voor mengvoer, mineralen, enkelvoudige voeders en ruwvoer
Gezondheid
Het bedrijf is nog steeds CAE/CL-vrij. Na problemen met baarmoederontstekingen wordt één keer per jaar geënt tegen Clostridium. Bovendien worden de geiten nu verplicht jaarlijks gevaccineerd tegen Q-koorts. Dirk blijft kijken naar dingen die hij kan verbeteren. Ook gebruikt hij grote plastic zakken in de opfokbakken, voor een betere hygiëne en eenvoudige ontsmetting bij hergebruik van de bakken. Dit jaar heeft Dirk voor het eerst de lammeren, 200 stuks, niet onthoornd. “Tot nu toe bevalt het nog goed bij het jongvee. Ik ben meer benieuwd hoe het straks in de melkstal zal gaan, of ze niet bij het binnenlopen elkaar een stoot tegen de uier gaan geven. Dat zal de praktijk gaan uitwijzen.” Wel is al duidelijk dat de lammeren zich beter hebben ontwikkeld, omdat er voor hen geen terugval na onthoornen is geweest.
Toekomst
Qua stikstofvergunning is nog groei mogelijk, maar Dirk gaat niet voor het maximale. “Het gaat om tevreden zijn en genieten van je bedrijf en de plek waar je zit. Nu doe ik over een melkbeurt hooguit twee uur en dat vind ik prima zo. Meer moet het niet worden. Bovendien kan het nu niet eens vanwege de bouwstop. De opfok gebeurt nu nog in het oude huis en de oude koeienstal. Misschien investeren we ooit in een nieuwe opfokstal. Maar je gebruikt hem maar drie maanden per jaar. Negen maanden staat hij leeg. Dat wordt dus een dure ruimte. Zoals het nu gaat, werkt het ook.”
Videobeelden bij geitenhouderij Dirk van de Bunt
Onderstaand een foto-overzicht van de bedrijfsreportage bij Dirk van de Bunt